Page 9 - Bilmeyenler İçin Matematik İçerik
P. 9

5. BÖLÜM: DENKLEM ÇÖZME                                                     Bir Bilinmeyenli Denklem Çözme

        Soru:  3x + 5 = 8  denkleminde x kaçtır?
                                                                                        Cerrahi Bilgiler
        A) 3          B) 2          C) 1          D) 0          E) -1
                                                                                 • İçinde bir bilinmeyen bulunan ve bilin-
        œ  Çözüm:      3x + 5 = 8  Denklemdeki bilinmeyen x'tir.                 meyenin  derecesi  bir  olan  eşitliklere
                                                                                 denklem denir.
                                  x'i yalnız bırakmak için "+" olan 5'i diğer
                         3x = 8 - 5
                                  tarafa "-" olarak attık.                       • ax + b = 0 (a, b ∈ R ve a ≠ 0'dır.
                       3  .  x = 3  8 - 5 = 3 yazdık.                            • ax + b'de bilinmeyen x'tir.
                          3
                           x =    x'i yalnız bırakmak için çarpım olan 3'ü       • Denklemde x tek başına bırakılmalıdır.
                          3       bölüm olarak attık.                            • Bilinen  sayılar  eşitliğin  diğer  tarafına
                           x = 1   3   = 1 3'ün 3'e bölümü 1'dir.                atılır.
                                   3

        Benden: 2x - 9 = 15  denkleminde x kaçtır?            Senden: 5x - 7 = 13 denkleminde x kaçtır?
        A) 14       B) 12        C) 8       D) 9        E) 4  A) 5       B) 4       C) -4       D) -5       E) -10

        œ  Çözüm: 2x - 9 = 15   + olarak gider.               İlk Yardım:  5x - 7 = 13  Denklem çözülürken bilinmeyen yalnız
                                                                                   bırakılmalıdır.
                        2x = 15 + 9                           œ  Çözüm:

                        2x = 24  Bölüm olarak gider.
                         24
                          x =
                         2
                          x = 12
        Bilinmeyen bulunurken bilinmeyene en uzak olan sayılar eşit-
        liğin diğer tarafına atılır. Atılırken;
                        .
         +   olanlar   -     (çarpım)   olanlar   : (bölüm)
                                       .
         -   olanlar   +   : (bölüm)    olanlar     (çarpım)
        olarak atılır.



        Soru:   6x - 2   = 1 denkleminde x kaçtır?                               Cerrahi Malzemeler
                3                                                            Denklemde bilinmeyen x'dir. x'e en uzak sayı
           3          1           1          5           7
        A)         B)          C)          D)         E)                   3'tür. 3 bölüm olduğu için karşı tarafa çarpım
           2          2           6          6           6                 olarak atılır. Yani 6x - 2 = 3  .  1 olur.

        œ  Çözüm:      6x - 2   = 1                                          6x - 2 = 3 denklemde x'e uzak sayı -2'dir.
                         3                                                 -2 karşı tarafa +2 olarak atılır. 6x  = 3 + 2 olur.

                         6x - 2 = 3                                          6x = 5 denklemde 6, x ile çarpım durumunda-
                                                                                                        5
                                                                           dır. 6 karşıya bölüm olarak atılır. x =    olur.
                              6x = 5                                                                    6
                                                                                    5
                              5                                              Sonuç: x =   'dır.
                                x =                                                 6
                              6

                4x - 1                                                3x - 2
        Benden:        = 1 denkleminde x kaçtır?              Senden:        = 1 denkleminde x kaçtır?
                  2                                                     7

        A)  1       B)  1      C)  3       D)  3       E)  2   A) 3      B) 2        C) 1       D) -2        E) -3
           4          3           4           5           5
                                                              İlk Yardım:  3x - 2   = 1
        œ  Çözüm:   4x - 1   = 1  Denklem çözülürken bölüm durum-        7
                   2
                    4x - 1 = 2  daki 2 karşıya çarpım olarak atıldı.   œ  Çözüm:
                               Daha sonra -1, karşıya +1 olarak
                           4x = 2 + 1  atıldı.
                           4x = 3  En sonunda çarpım durumunda
                         3     olan 4 bölüm olarak atıldı.
                             x =
                         4

                                                           65
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14