Page 49 - TYT TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

CANLILARIN YAPISINDA BÖLÜM

BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER 2

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN Ɖ Enerji vermezler.
TEMEL BİLEŞENLER Ɖ Eksikliğinde veya fazlalığında bazı hastalıkların oluş-
masına neden olur.
Ɖ Canlılarda bulunan temel bileşikler inorganik ve orga-
nik olmak üzere ikiye ayrılır. Ɖ Bazı minerallerin vücutta aşırı birikmesi vücudu
zehirler. Buna toksik etki denir.
A) İNORGANİK BİLEŞİKLER
Ɖ Potasyum, sodyum, klor, demir çinko, demir, iyot, flor,
Ɖ Canlılar tarafından sentezlenmeyen, doğrudan hazır kükürt vücudumuz için gerekli olan önemli mineral-
halde alınan maddelerdir. lerdir.
1) Su Tuzlar
2) Tuz ve mineraller (madensel tuzlar) Ɖ Asit ve bazların tepkimeye girmesi sonucunda oluşur.
HCI + NaOH → NaCl + H O
3) Asit ve bazlar 2
Asit Baz Tuz Su
Genel özellikleri Ɖ Yetişkin biri bir yılda 3-12 kg tuz almak zorundadır.

( Küçük moleküllerdir. Ɖ Canlılarda sıvıları dengeleyici özelliğe sahiptir.
( Hücre zarından geçebilirler. Ɖ Kasların kasılmasında, beyin hücrelerinin birbiriyle
( Sindirilmezler. haberleşmesinde rol oynar.
( Enerji vermezler. Ɖ Vücudun osmotik basıncını ayarlamasında görevlidir.
( Düzenleyici ve onarıcıdırlar. 3) Asitler ve Bazlar
( Genelde karbon atomu içermezler. Asitler;
+
1) Su Ɖ Bir çözeltinin H iyonunu artıran bileşiklerdir.
Ɖ Tatları ekşidir.
Ɖ Yapıcı onarıcıdır. Ɖ Mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirirler.
Ɖ İyi bir çözücüdür. Bu özelliği ile; Bazlar;
-
Ý Topraktan su ile beraber çözünmüş mineralleri ala- Ɖ Bir çözeltinin OH iyonunu artıran bileşiklerdir.
bilir. Ɖ Tatları acıdır.
Ý Kan, glikoz, mineral gibi maddeleri dokulara ulaş- Ɖ Kırmızı turnusolu maviye çevirirler.
tırır. Ɖ Bir çözeltinin asitlik ve bazlık derecesine pH denir. pH
derecesini gösteren çizelgeye ise pH metre denir.
Ɖ Metabolik atıkların vücuttan atılmasında rol oynar.
Ɖ Vücut ısısını dengeler. B) ORGANİK BİLEŞİKLER
Ɖ Canlılar tarafından sentezlenebilen maddelerdir.
Ɖ Su molekülleri birbirini çeker.
Ɖ Bütün organik besinlerde C (karbon), H (hidrojen), O
Ɖ Suyun içinde bulunduğu ortamın çeper moleküllerinin (oksijen) elementleri bulunur.
suyu çekmesine adhezyon denir.
Ɖ Organik bileşiklerin yapı taşlarına monomer denir.
Ɖ Su moleküllerinin birbirini çekmesine kohezyon denir. Monomerlerin kimyasal bağlarla oluşturdukları büyük
2) Tuz ve Mineraller moleküllere polimer denir.

Ɖ Enerji elde etme, yapıya katılma ve metabolizmanın
Mineraller
düzenlenmesinde görev alırlar.
Ɖ Tüm canlılar dışarıdan hazır olarak alırlar. Hücrede karbonhidratlar, yağlar ve proteinlerden
Ɖ
Ɖ Hücrenin yapısına katılır ve düzenleyicidir. hücre solunumu ile ATP sentezlenir.