Page 47 - TYT TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

BÖLÜM
YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ 1

BİYOLOJİ VE CANLILARIN ORTAK Ɖ Atomlar birleşerek molekülleri, moleküller birleşerek
ÖZELLİKLERİ organelleri ve hücrenin diğer kısımlarını oluşturur.

Ɖ Biyoloji Yunanca yaşam anlamına gelen bios ve bilim Ɖ Çok hücreli canlılarda görev ve yapı bakımından
benzer hücreler bir araya gelerek dokuları, dokular
anlamlarına gelen logos kelimelerinden oluşmuştur.
organları, organlar sistemleri, sistemler organizmayı
Ɖ Biyoloji canlıların yapısını, gelişimini, görevini, davra- oluşturur.
nış şeklini, birbirleriyle olan ilişkilerini sınıflandırma-
sını, cansız faktörlerle etkileşimini, coğrafi dağılımını Sistem
inceleyen bilim dalıdır. Atom
CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ
1) Hücresel Yapı Molekül

Ɖ Bütün canlılar, canlılığın devamı için hücre ya da hüc- Organ
relerden oluşmuştur. Hücre canlılığın en küçük yapı Organel
birimidir.
Ɖ Tek hücreli canlılarda canlılık olaylarının tamamı bir Hücre Doku Organizma
hücre içerisinde gerçekleşir.
Ý Bakteri, amip, paramesyum, öglena tek hücreli 3) Üreme
canlılara örnektir. Ɖ Canlılar, kendilerine benzer yeni bireyler oluşturur.

Ɖ Çok hücreli canlılarda canlılık olayları şekil ve görev Üreme neslin devamlılığı için gereklidir.
bakımından birbirinden farklı çok sayıda hücrenin Ɖ Bireyin yaşamsal aktiviteleri için gerekli olmayan tek
oluşturduğu sistemlerin düzenli çalışması sonucu ortak özelliktir. Canlılarda eşeysiz ve eşeyli olmak
gerçekleşir. üzere iki üreme şekli görülür.

Ɖ Hücreler yapısına göre ökaryot ve prokaryot olmak Ý Eşeysiz üreme, canlının eşe gerek duymadan ken-
üzere ikiye ayrılır. disi ile aynı kalıtsal özelliklere sahip canlılar mey-
dana getirmesidir. Genellikle bir hücreli canlılarda
Ý Mantarlar, hayvanlar, bitkiler çok hücreli canlılardır.
ve bazı çok hücreli canlılarda görülür.
Ý Zarlı organelleri ve çekirdeği olmayan hücrelere Ý Eşeyli üreme, aynı türdeki dişi ve erkek bireylere ait
prokaryot hücre; zarlı organelleri ve çekirdeği olan üreme hücrelerinin döllenmesi ile yavru bireylerin
hücrelere ise ökaryot hücre denir.
oluşmasıdır. Oluşan yavru bireylerin genetik yapısı
farklıdır. Kalıtsal çeşitlilik sağlanır. Bazı bitkilerde
kuşlarda, memelilerde görülür.
4) Beslenme

Ɖ Canlılar, yaşamın devamı için gerekli enerjiyi besin-
lerden temin eder.

Ɖ Canlılardan bazıları ihtiyaç duydukları besinleri dışa-
rıdan hazır olarak alırken (heterotrof), bazıları da
Çok hücreli canlılar Tek hücreli canlılar besinleri kendileri üretebilirler.
2) Organizasyon Ɖ İnorganik maddelerden kendi besinini kendi üretebi-

Ɖ Bir hücreli ya da çok hücreli olan tüm organizmalar len canlılara ototrof canlı denir. Ototrof canlılar foto-
belirli bir organizasyona sahiptir. Ortak bir amaç için sentez ya da kemosentez yaparlar. Yeşil bitkiler ve
ortak çalışma düzenine organizasyon denir. bazı bakteriler ototrof canlılardır.