Page 409 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 409
4. Ünite: Beşeri Sistemler ve Süreçler
Göç
Göç • Aziz Sancar, 8 Eylül 1946’da Mardin’in Savur ilçesinde
• Karmaşık ve çok yönlü bir olgu olan göç; insanların bulun- doğmuştur� İlk, orta ve lise eğitimini Mardin’de tamamla-
dukları yerden doğal, ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel mış; 1963 yılında girdiği İstanbul Tıp Fakültesini birincilikle
nedenlerle başka bir yere hareket etmesidir� bitirmiştir�
• İnsanlık tarihi boyunca farklı bölgelere birçok göç yaşan- • İki yıl Mardin’de bir sağlık ocağında hekimlik yaptıktan
mıştır� Bazı arkeolojik bulgular, insanların atalarının Doğu sonra TÜBİTAK bursu ile ABD’ye göç etmiştir� Önce Jo-
Afrika’dan dünyaya yayıldığını göstermektedir� hns Hopkins (Cons Hafkins) Üniversitesi, ardından Dallas
Teksas Üniversitesine gitmiştir� ABD’de birçok başarılı ça-
• Kavimler Göçü, Yeni Dünya kıtalarına göçler, köle göçleri lışmaya imza atan Aziz Sancar; DNA onarımı, hücre dizili-
ve Sanayi Devrimi’nden itibaren yapılan işçi göçleri tarihî mi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalışmalarını
EDİTÖR YAYINLARI
göçlere örnek verilebilir� sürdürmektedir�
• Tarihî göçler arasında Türklerin, ana yurdu olan Türkis- • 415 bilimsel makale ve 33 kitap yayımlamıştır� 7 Ekim
tan’dan çeşitli nedenlerle yaptığı göçler de yer almaktadır� 2015’te Nobel Kimya Ödülü’nü almıştır�
• Türkler, MÖ 1500’lerde başlayıp MS 800’lere kadar devam DEMOGRAF
DEMOGRAFİK DÖNÜŞÜM SÜRECİ VE İK DÖNÜŞÜM SÜRECİ VE
eden bu göçlerle farklı bölgelere yayılmıştır� NÜFUS P
NÜFUS PİRAMİTLERİİRAMİTLERİ
• Türkistan’dan yapılan Türk göçlerinin başlıca nedenleri •
şunlardır: Ülkelerin nüfus özellikleri birbirinden farklılık gösterir� Nü-
fus miktarı, nüfus artış hızı, doğum ve ölüm oranları, nüfu-
› İklim değişikliği sonucunda artan kuraklık nedeniyle ot-
sun yaş gruplarına göre dağılımı, eğitim durumu ve ortala-
lakların azalması ma ömür bu farklılıkların başında gelir�
› Bölgedeki doğal kaynakların mevcut nüfusun ihtiyaçları- • Bir yerin nüfusunun yaş gruplarına ve cinsiyete göre dağılı-
nı karşılayamaması mını gösterebilmek için nüfus piramitleri oluşturulur�
› Çinliler ve Moğollar tarafından yapılan baskılar, savaşlar • Nüfus piramitlerinden yararlanılarak nüfusun yapısal özel-
ve siyasi anlaşmazlıklar likleri hakkında çıkarım yapılabileceği gibi ülkelerin sosyo-
› Yeni yerler keşfetme isteği ekonomik durumu ve gelişmişlik düzeyi ile ilgili de yorum
• Ülkeler arasındaki anlaşmalar doğrultusunda gerçekleşen yapılabilir�
mübadele göçleri zorunlu olarak yapılan tarihsel göçlerdir� AZERBAYCAN (2023)
Lozan Barış Antlaşması’yla Türkiye ve Yunanistan arasın-
da nüfus mübadelesi protokolü imzalanmıştır� Buna göre
Yunanistan’daki Türkler ile Türkiye’deki Rumlar yer değiş-
tirmiştir� Romanya ile Bulgaristan arasında da mübadele
göçü yaşanmıştır�
• Doğal, siyasi, sosyal ve ekonomik faktörler insanları yer
değiştirmeye sevk edebilmektedir�
• Bugün de afet, savaş, iç karışıklık, yoksulluk, iş bulma ar-
zusu, eğitim, sağlık gibi farklı nedenlerle göçler artarak de-
vam etmektedir� › 65 yaş ve üstü, yaşlı nüfustur� Gelişmiş ülkelerde ortala-
ma yaşam süresi uzundur�
Beyin Göçü › Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı fazladır�
• İyi eğitim almış, nitelikli insanların kendi alanlarında ça- › 15-65 yaş, aktif nüfus veya çalışma çağındaki nüfustur�
lışma olanağı bulmak, daha yüksek kazanç sağlamak ve Gelişmiş ülkelerde aktif nüfus fazladır�
hayat şartlarını iyileştirmek amacıyla başka ülkelere yaptık- › 0-14 yaş, çocuk nüfustur� Gelişmekte olan ülkelerde pi-
ları göçe beyin göçü denir� Aziz Sancar beyin göçü yapan ramit tabanı geniş, genç nüfusun toplam nüfusa oranı
kişilerden biridir� fazladır�
Coğrafya 409
