Page 407 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 407
3. Ünite: Doğal Sistemler ve Süreçler
• Yağışların küresel sıcaklık artışıyla bazı bölgelerde artar- • Bulgulara göre kentin en kalabalık olduğu dönemde yakla-
ken bazı bölgelerde azalacağı hesaplanmaktadır� şık 8�000 kişinin burada yaşadığı tespit edilmiştir�
• 2080 yılına kadar Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyılarında • Çatalhöyük’teki nüfus artışı üzerinde farklı bölgelerden ge-
yağış miktarının azalacağı buna karşın Karadeniz kıyıların- len göçün etkisi olmuştur�
da artacağı belirtilmektedir� • Artan nüfus, gıda ve diğer kaynaklara olan talebi de artır-
• XXI� yüzyılda okyanusların termal genişlemesi ve eriyen mıştır�
buzullar nedeniyle küresel deniz seviyesinin 2100 yılına • Kaynakların yetersiz kalmasının yanı sıra kuraklığın insan-
kadar 28 cm ile 2 m arasında, 2150 yılına kadar ise 5 m ların bu yerleşmede hayatını idame ettiremeyecek kadar
yükselebileceği hesaplanmaktadır� artması göçe neden olmuştur�
EDİTÖR YAYINLARI
• Maldivler gibi yükseltisi çok az olan adaların büyük oranda • Bu durum, Çatalhöyük yerleşmesindeki nüfusun önemli
deniz altında kalacağı öngörülmektedir� ölçüde azalmasına ve zamanla başka yerleşmelere dağıl-
• Küresel sıcaklık artışına bağlı olarak sıcak hava dalgala- masına yol açmıştır�
rı, kuraklık, şiddetli yağış, su baskını, kasırga gibi ekstrem • İnsanlık tarihi boyunca dünya nüfusu genellikle artış eğili-
olayların meydana gelme sıklığının ve şiddetinin artacağı minde olmuştur�
tahmin edilmektedir� • Nüfus artış hızı, başlangıçta düşükken son birkaç asırda
• İklim değişiklikleri nedeniyle hastalık taşıyan böcek, sinek, katlanarak artmıştır�
sivrisinek ve kemirgenlerin daha geniş alanlara dağılacağı • İnsanlık tarihinde nüfus artışında üç büyük sıçrama dönemi
ve bu canlıların etkisiyle ortaya çıkan hastalıkların artacağı yaşanmıştır�
öngörülmektedir� Birinci Sıçrama Dönemi
Birinci Sıçrama Dönemi
• İklim değişikliklerinin en önemli etkilerinden birinin de ku- • Yaklaşık 1 milyon yıl önce insanların çeşitli aletleri icat et-
raklaşan bölgelerden milyonlarca insanın göç edeceği ve mesiyle başlamıştır�
ülkeler arasında büyük bir nüfus hareketi olacağı düşünül- • Yapılan aletlerin etkin kullanıldığı bu dönemde yeter-
mektedir� siz beslenme azalmış ve vahşi hayvanlarla mücadelede
• Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Bölümü Nüfus önemli ilerlemeler olmuştur�
Ikinci Sıçrama Dönemikinci Sıçrama Dönemi
Birimi’nin yayımladığı rapora göre 2005-2050 yılları ara- I
sında Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Uganda, Etiyopya gibi • Dünya nüfusundaki ikinci sıçrama yaklaşık 10 bin yıl önce
ülkelerden ekonomik açıdan gelişmiş ülkelere göç etmek is-
yaşanmıştır�
teyecek olan iklim mültecisi sayısı 100 milyona yaklaşacaktır� • Neolitik Dönem adı verilen bu süreçte insanlar tarımsal fa-
NÜFUS DİNAMİKLERİ aliyetlere başlayarak yerleşik hayata geçmiştir�
NÜFUS DİNAMİKLERİ
NÜFUSUN TARIHSEL DEĞIŞIMI VE • Tarım ürünü ve hayvan yetiştiriciliğindeki gelişmeler, ürün
GELECEĞI fazlalığı sağlamış ve gıdaya erişimi kolaylaştırmıştır�
• Mevcut bilgilere göre dünyanın bilinen en eski yerleşme- • Tarım Devrimi sayesinde nüfus artışının önemli engelle-
lerinden biri olan Çatalhöyük, Konya’nın Çumra ilçesinde rinden birinin (gıdaya erişim zorluğu ve gıda azlığı) etkisi
azalırken dünyanın ilk şehirleri ortaya çıkmıştır�
Neolitik Dönem’de yaklaşık 9�400 yıl önce kurulmuştur�
• Başlangıçta küçük bir yerleşme olan Çatalhöyük, zamanla • Bu dönemde dünya nüfusunun 150-300 milyon civarında
nüfuslanmış ve büyük bir yerleşmeye dönüşmüştür� olduğu tahmin edilmektedir�
Üçüncü Sıçrama Dönemi
• Yerleşik hayata geçilen bu dönemde avcı-toplayıcılıktan Üçüncü Sıçrama Dönemi
vazgeçilerek tarımsal faaliyetlere başlanmıştır� • Dünya nüfusundaki üçüncü sıçrama, bilimsel gelişmeler ve
• Teknolojik ilerleme, gıda üretimi ve sosyoekonomik geliş- Sanayi Devrimi’nin etkisiyle gerçekleşmiştir�
meler sayesinde hayat şartları iyileşmiş; ortalama ömür • Bu dönemde tıp alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiş,
uzamıştır� Bu gelişmelere bağlı olarak Çatalhöyük’te nüfus beslenme ve sağlık koşulları önceki döneme göre iyileşme
hızla artmıştır� göstermiştir�
Coğrafya 407
