Page 372 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2. Ünite: Mekansal Bilgi Teknolojileri

HAR
HARİTA OKURYAZARLIĞIİTA OKURYAZARLIĞI
MEKÂNIN SEMBOLIK DILI: HARITA

Haritalarda Temel Kavramlar emel Kavramlar
Haritalarda T
• Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuş bakışı görünüşünün belli bir ölçek dahilinde küçültülerek düzlem üzerine akta-
rılmasıyla oluşan çizimlere harita denir�
• Haritacılık bilimine ise kartografya denir�
• Bir alanın kuş bakışı görünümünün ölçek kullanılmadan düzlem üzerine aktarılmasına ise kroki denir�

• Bir çizimin harita olarak kabul edilebilmesi için gerekli özellikler şunlardır:

› Haritalar, kuş bakışı görünümle diğer bir ifadeyle dik açıyla gökyüzünden bakılıyormuş gibi çizilir� Bunun nedeni; boyut,
biçim ve coğrafi özelliklerin haritalara doğru bir şekilde yansıtılmak istenmesidir�

› Haritalarda ölçek kullanılır� Buna göre haritanın tümünde gerçek boyutlar orantılı bir şekilde küçültülür�
› Ölçek kullanılmadan yapılan kabataslak çizimler kroki olarak adlandırılır�
› Ölçeği olmadığı için kroki üzerinde uzunluk ve alan hesaplaması yapılamaz�
› Haritalar düzlem üzerine çizilir� Bir yerin doğal ve beşerî unsurlarına ait bilgilerin aktarıldığı düzlem; kâğıt, kabartma yü-
zeyler veya ekran olabilir�

Haritalar Nasıl Okunur?
Haritalar Nasıl Okunur?
• Harita mekânsal bilgiyi iletmenin en etkili yoludur� Ayrıca Dünya’ya ait coğrafi bilgileri öğrenmeyi de kolaylaştıran bir araçtır�
• EDİTÖR YAYINLARI
Haritaları okuyabilmek, diğer bir ifadeyle haritadan bilgi edinebilmek için haritanın sembolik dilini çözmek gerekir�
• Haritadaki elemanların bilinmesi, bu sembolik dilin anlaşılmasını ve haritaların kullanılabilmesini sağlar� Haritadaki başlıca
elemanlar; başlık, çerçeve, coğrafi koordinatlar, harita işaretleri (lejant), yön oku ve ölçektir�

Koordinat
Sistemi

Başlık

Ölçek
Lejant

Başlık (Haritanın Adı): Haritanın konusunu ve gösterdiği yeri belirtir� Başlık, haritanın kullanım amacına göre konur� Aynı zaman-
da başlık, haritanın türüne (nüfus, jeoloji, toprak, ulaşım vb�) göre adlandırılır�
Lejant (Harita İşaretleri): Haritada kullanılan renk ve sembollerin anlamlarını gösteren listedir� Harita işaretleri; haritayı anlamayı,
çözümlemeyi ve haritadan çıkarım yapmayı sağlayan bilgiler içerir�
Yön Oku: Haritada yönlerin bilinmesi önemlidir� Enlem ve boylamdan yararlanarak yönler bulunabilir� Enlem ve boylamın göste-
rilmediği haritalarda yön belirlemek için yön oku kullanılır�

372 Coğrafya