Page 369 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 369
1. Ünite: Coğrafyanın Doğası
• Yaşadığımız iklim koşullarında yetiştirilebilecek tarım ürün- • İnsanoğlu, dünya üzerinde var olduğu günden beri ken-
lerini ve beslenebilecek hayvan türlerini bu bilim dalı saye- disinde var olan merak duygusu sayesinde içerisinde ya-
sinde öğreniriz� şamış olduğu çevreyi merak etmiş ve bu çevreyi tanıma
• Coğrafya sayesinde yaşadığımız yerdeki yer şekillerinin ihtiyacı duymuştur� Böylece doğal ve toplumsal çevrenin
nasıl oluştuğunu öğrenir, bu yer şekillerini diğer bölgelerde- bilincinde olmuştur�
ki yer şekilleriyle karşılaştırma olanağı buluruz� Ülkemizin • İlk insanlar sahip olduğu bilgilere, yaptıkları resim ve ba-
doğal ve beşerî özelliklerini coğrafya sayesinde öğreniriz�
sit çizimlere (ilkel haritalar) yaşadıkları ortamı kaydetmeye
• Coğrafya, ülkemizdeki ve dünyadaki doğal kaynakları tanı- başlamıştır�
EDİTÖR YAYINLARI
mamıza, bunların sürdürülebilir kullanımını öğrenmemize • MÖ 5200’lere ait olan Çatalhöyük haritası ilk insanların çiz-
yardımcı olur�
diği haritalara örnektir�
• Coğrafya sayesinde doğal kaynakların bir kısmının zaman-
la tükenebileceğini ve bunların sınırlı olduğunu kavrar, çev- I
Ilk Çağ’da Coğrafya lk Çağ’da Coğrafya
renin korunması gerekliliğini öğreniriz� • İlk Çağ’da coğrafya yaşanılan ve gidilebilen yerlerin tanın-
• Deprem, volkanizma, tsunami, su baskını, orman yangını, maya çalışılması basit gözlemler ve tasvirlerle sınırlı kal-
heyelan, çığ, kasırga ve fırtına gibi afetlerin nedenlerini ve
mıştır�
bunlardan korunma yollarını coğrafyadan yararlanarak öğ-
reniriz� • Strabon, Roma Dönemi’nin en ünlü coğrafyacısıdır� 17 cilt-
• Küresel iklim değişikliği ve çevre kirliliği gibi küresel sorun- lik Gegraphe(Gegrafi) adlı eseri vardır�
ların nedenleri ile bu sorunları önlemek için yapılması ge- • Thales, Dünya’nın şeklinin okyanuslar üzerinde yüzen bir
rekenleri öğrenmemiz, bu bilim dalı sayesinde gerçekleşir� diske benzediğini ifade etmiştir�
• Coğrafyanın inceleme alanlarından biri olan nüfus coğraf- • İlk Çağ’da ün yapmış coğrafyacılardan biri de Batlam-
yası sayesinde nüfusun gelecekteki durumu öğrenilmekte, yus’tur� Batlamyus, “Geographica Hyphegesis (Ciografika
buna yönelik nüfus politikaları uygulanmakta ve kalkınma Hayfecisız)” adlı eserinde çok sayıda yer adından söz et-
planları hazırlanmaktadır� miş ve bunların coğrafi koordinatlarını belirtmiştir� Ayrıca
• Coğrafya bilimi sayesinde ülkeler arasındaki sorunları ve harita çizim yöntemleriyle ilgili bilgiler vermiştir�
ülkemizin jeopolitik önemini kavrar, uluslararası örgütlerin
Orta Çağ’da Coğrafya
gerekliliğini öğreniriz� Orta Çağ’da Coğrafya
• Bu dönemde kilisenin baskısından dolayı Avrupa’da geliş-
COĞRAFYA BILIMININ GELIŞIMI meler olmamıştır� İslam coğrafyacıları çalışmalar yapmıştır�
• İnsan-doğa etkileşimine odaklanan coğrafya, dünyanın en • Müslüman bilim insanları kıblenin, dini günlerin ve namaz
eski bilimlerinden biridir� vakitlerinin doğru tespit edilmesi için uzun yıllar Güneş ve
• Coğrafya kavramı, Eski Yunanca “geo” (yer) ve “graphein” Ay’ı gözlemlemişlerdir� Mesûdî Arap tarihçi, coğrafyacı ve
(tasvir etmek) kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşmuştur� gezgindir�
• İlk defa Eratosthenes tarafından Eski Çağ’da kullanılmıştır� • Mesûdî, “Murûc ez-Zeheb” ve “Ma’âdin el-Cevâhir” (Altın
• Eratosthenes eksen eğikliği ve Dünya’nın güneşe olan Bozkırlar ve Cevher Madenleri) adlı eserlerinde dünya tari-
uzaklığını hesaplamıştır� hi ve coğrafyasına geniş yer vermiştir�
• Coğrafya kelimesi İslam dünyasında ilk kez XII� yüzyılda • Orta Doğu, Kafkasya, Hindistan, Sri Lanka ve Çin’e seya-
cografiya şeklinde kullanılmıştır� hat etmiştir�
Coğrafya 369
