Page 297 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2. Tema: Organizasyon

ORGANİZASYON
ORGANİZASYON Suyun Genel Özellikleri
• Su molekülleri hidrojen bağları ile birbirine bağlanarak bir
Organik Moleküller
arada kalır. Bu durum kohezyon kuvveti olarak adlandırılır.
Karbon içeren bu moleküller, hücrenin temel işlevleri için ha- • Suyun farklı bir moleküle tutunmasına ise adezyon denir.
yati öneme sahiptir.
Nükleik asitler: Genetik bilginin saklanması ve yeni nesillere • Suyun kohezyonuyla bitkilerde su molekülleri yükseklere
aktarılmasından sorumludur. kadar taşınır. Suyun, bitkilerin odun borularının duvarlarına
Proteinler: Hücrenin yapı taşlarıdır ve metabolik reaksiyonları tutunması bir adezyon örneğidir.
hızlandıran enzimleri içerirler. Ayrıca hücrenin savunma, taşı- • Suyun yüzeyindeki hücreler arasında oluşan kuvvete yüzey
ma gibi birçok işlevini yerine getirirler.
EDİTÖR YAYINLARI
gerilimi denir. Bazı böcekler suyun bu özelliğini kullanarak
Yağlar: Enerji depolamak, hücre zarının yapısını oluşturmak
ve vücudu yalıtmak gibi görevleri vardır. su üzerinde yürüyebilir.
Karbohidratlar: Hızlı enerji kaynağıdır ve hücre duvarı gibi • Su; sıcak havadaki ısıyı soğurur ve kendi içinde depolan-
yapısal bileşenlerde bulunur. mış ısıyı daha soğuk olan havaya verir. Bu özelliği sayesin-
de su, hava sıcaklıklarını kararlı hale getirir.
• İnsan vücudunun sıcaklığının belirli sınırlar içinde sabit kal-
İnorganik Moleküller
ması suyun bu özelliği ile ilgilidir.
Genellikle karbon içermeyen bu moleküller, hücrenin çeşitli
süreçlerinde önemli rol oynar. • Suyun buharlaşabilmesi için belirli miktarda ısıyı soğurma-
sı gerekir. Bu nedenle terleme vücuttan su ile beraber bir
Su: Hücrenin en büyük bileşenidir ve birçok biyolojik süreç miktar ısıyı da uzaklaştırır. Böylece vücut ısısının yüksel-
için çözücü ortam sağlar. Besinlerin taşınması, atıkların uzak- mesi engellenmiş olur.
laştırılması ve vücut sıcaklığının düzenlenmesi gibi hayati gö-
revleri vardır. • Su, kanda madde taşınımı, metabolik atıkların seyreltilmesi
ve atılması için gereklidir.
Mineraller ve Tuzlar: Kalsiyum, sodyum, potasyum gibi mi-
neraller; sinir iletisi, kas kasılması ve kemik dokusunun oluşu- • Besinlerin sindirilmesi ve kimyasal reaksiyonlara girmesi
mu gibi süreçlerde önemlidir. su ile gerçekleşir.
Sonuç olarak hem organik hem de inorganik moleküller, hüc- • Enzimlerin çalışması ve sindirimin gerçekleşmesi için su
gereklidir.
relerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için gereklidir. Özellikle
su, tüm canlılar için hayati öneme sahip bir moleküldür. • Fotosentez için su gereklidir. Fotosentez reaksiyonu:
CO + H O Işık enerjisi Glikoz + O şeklindedir.
2
2
2
Suyun Yapısı ve Önemi • Su fotosentezde harcanır, solunumda ise oluşur.
• Dünya yüzeyinin yak-
laşık %75’i sularla Mineraller
kaplı olup, bu suyun H O • Canlılar mineralleri vücutlarında üretemezler. Bu nedenle
2
%97’si tuzlu su (ok- besinlerle birlikte dış ortamdan hazır olarak alırlar.
yanus ve denizlerde)
ve %3’ü tatlı sudur. • Yapıcı - onarıcıdırlar.
• Su, canlılar için haya- Su molekülü ve su molekül- • Kemiğin yapısına katılırlar.
ti öneme sahiptir. leri arasındaki hidrojen bağları • Düzenleyicidirler.
• Su molekülü, iki pozitif yüklü hidrojen ve bir negatif yüklü • Bazı enzimlerin yapısına katılırlar ve bazı enzimlerin aktif-
oksijen atomundan oluşur. leşmesini sağlarlar.
• Hidrojen atomlarının oksijen atomuna bağlanmasıyla asi- • Vücut sıvılarının yoğunluğunun dengelenmesinde mineral-
metrik (polar) bir yapı ortaya çıkar. lerden yararlanılır. pH’ın dengelenmesinde etkilidir.
• Bu polar yapı, suyun diğer moleküllerle etkileşimini belirler • Hücre içi haberleşmede görev yapar.
ve adezyon, kohezyon, yüksek ısı kapasitesi ve polar mole- • Kasların kasılmasında ve çevresel uyarıların iletilmesinde
külleri çözebilme yeteneği gibi özellikler sağlar. görev alırlar.

Biyoloji 297