Page 150 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Tema: Sözün İnceliği

MÜLAKAT • Görüşmeyi düzenleyen kişi, görüşme başında nazik bir ifa-
• Arapça bir kelime olan “mülakat” buluşmak, görüşmek gibi deyle konuya giriş yapmalıdır. (“Sizi / sizleri, buraya kadar
anlamlara gelir. Türkçede bunun için “görüşme, söyleşi, yorduğum, kıymetli zamanınızı aldığım için özür diliyorum.
konuşma” terimleri önerilmiştir. Kendi uzmanlık alanlarında Şimdiden vereceğiniz bilgiler için size / sizlere çok teşek-
(edebiyat, müzik, spor, siyaset, sosyoloji, gazetecilik, resim kür ederim.” gibi.)
ve benzeri sosyal ve sanatsal alanlarda) tanınmış kişilerle • Görüşeceği kişi ile ilgili araştırmalar yapmalı, hedeflediği
hayatları, çalışmaları, eserleri ya da istenilen herhangi bir bilgileri ortaya çıkaracak etkili sorular hazırlamalıdır.
konuda soru cevap şeklinde karşılıklı konuşmaların yazıya
geçirilmesine mülakat denir. Mülakat; gazete ve dergilerde • Görüşme yapacağı kişiye sorularını açık, anlaşılır ve düz-
sıkça görülen bir türdür. gün bir şekilde sormalıdır. Çok fazla soru sorarak görüşme
yapılan kişiyi sıkmamalıdır.
• EDİTÖR YAYINLARI
• Mülakat, alanında ün yapmış ve toplum tarafından tanınmış
kişilerle yapılır. • Görüşme sırasında nazik olmalı, görüştüğü kişinin soruyu
her yönüyle ve rahat bir şekilde cevaplamasını sağlama-
• Mülakatın konusu, görüşme yapılacak kişinin uzmanlık lıdır.
alanına bağlı olarak değişir. Buna göre mülakatta sanat, •
edebiyat, siyaset, spor, bilim ve toplumla ilgili konular se- Görüştüğü kişinin sözünü kesmemelidir.
çilebilir. • Görüştüğü kişinin sorulara verdiği yanıtları olduğu gibi, tüm
• Mülakat yapılacak kişiye sorulacak sorular önceden belir- gerçekliğiyle aktarmalıdır.
lenir ve önem durumuna göre sıralanır. Soruların toplumu • Mülakat yapacak kişi, görüşülen kişinin uzman olduğu
ilgilendiren konuları aydınlığa kavuşturacak nitelikte olma- alanda yapmış olduğu çalışmalarını iyi araştırmış olmalıdır.
sına özen gösterilir. Mülakat yapılan kişiye özel hayatıyla • Konuşması, kültürü ve zekâsıyla karşıdaki kişinin daha ra-
ilgili soru sorulmaz.
hat ve ayrıntılı konuşmasına zemin hazırlamalıdır.
• Mülakatta sorulan sorulara verilen cevapların yorum katıl- •
madan, olduğu gibi aktarılması çok önemlidir. Kılık ve kıyafeti düzgün olmalı, jest ve mimiklerini iyi kontrol
edebilmeli, konuşma sırasında vurgu ve tonlamalara dikkat
• Mülakatta gönderici ve alıcı doğrudan iletişim hâlinde ol- etmeli, konu dışına çıkmamaya gayret göstermelidir.
duğu için söyleşmeye bağlı anlatımdan ağırlıklı olarak ya- • Mülakat sona erdikten sonra görüştüğü kişiye nazikçe te-
rarlanılır. Bunun dışında açıklayıcı, öyküleyici, tartışmacı şekkür etmeli, mülakatı anlamlı bir cümleyle sona erdirme-
anlatım türlerine de yer verilir. lidir.
• Mülakatta yüz yüze görüşme koşulu yoktur. Telefon, mek-
tup, faks ve internet (elektronik posta, sosyal siteler vb.) Mülakat Çeşitleri
aracılığıyla da mülakat yapılabilir.
Tanınmış Kişilerle Yapılan Mülakatlar

Mülakat yapan kişi; • Sanat, edebiyat, bilim, spor, ekonomi gibi alanlarda başarılı
olmuş ve ün yapmış kişilerle yapılan mülakatlardır.
İnsanlarla ilişkilerinde başarılı olma yolunda ilerler.
• Görüştüğü kişilerin bilgi ve tecrübelerinden yararlanır. • Bu tür mülakatlarda amaç ünlü kişiyi bilinmeyen yönleriyle
birlikte topluma tanıtmak; onun aile yapısı, anıları, zevkleri
• Kendi görgüsünü, kültür düzeyini ve deneyimlerini geliştirir. ve hayat anlayışı hakkında kendi anlatımı yoluyla bilgi ver-
• Sosyal çevresini genişletir. mektir.

Bir Konunun Uzmanı ile Yapılan Mülakatlar
Mülakat yapan kişide bulunması gereken özellikler • Toplum gündeminde önem taşıyan bir olay ya da gelişme-
• Görüşmeye katılacak kişi ya da kişilerle ön görüşme yap- nin aydınlatılması için konunun uzmanları ile yapılan gö-
malıdır. Bu ön görüşmede -telefon ya da mektupla da rüşmelerdir.
olabilir- görüşmenin amacı ve özellikleri belirtilmelidir. • Görüşülecek uzmanın ünlü olması koşulu yoktur. Kendi
Özellikle, görüşmeye katılacak kişiye ne zaman, nerede alanında söz sahibi ve yetkili olması yeterlidir.
görüşme yapılacağı hakkında bilgi verilmelidir.

150 Türk Dili ve Edebiyatı