Page 13 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

¦ § 13 13
GİRİŞ

* Bu dönemde edebiyatımızda da divan edebi- œ Örnek:
yatının etkisi yavaş yavaş kaybolmaya baş- Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş
lamış ve Batı etkisinde, özellikle de Fransa Eşini gaib eyleyen bir kuş gibi karlar
merkezli yeni bir edebiyat ortaya çıkmıştır.
Geçen eyyam-ı nevbaharı arar...
* Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı kendi Ey kulübün sürüd-i şeydası
içinde şu dönemlere ayrılır:

Fecriati Topluluğu: 1909 ile 1911 yılları arasını
Tanzimat Dönemi: Türk edebiyatının ilk kapsayan Fecriati Dönemi değişiklik ve yenili-
Aynı zamanda divan şiirindeki parça bütünlüğü YAYINEVİ
özel gazetesi olan Tercüman-ı Ahvâl gazete- ğin sürdürülmek istendiği bir dönem olmasına
sinin 1860 yılında Şinasi tarafından çıkarıl- rağmen sönük geçmiştir. Fecriati Dönemi’nde
masıyla başlayan ve 1896 yılına kadar devam şiirde aruz ölçüsü kullanılmış ve bireysel konular
eden edebî dönemdir. Tanzimat Dönemi’nde ele alınmaya devam etmiştir. Fransız şiiri örnek
Türk şiiri Batılı bir kimlik kazanmaya başlamış- alınmış, süslü ve sanatlı bir dil kullanılmıştır.
tır. Bu dönemden itibaren divan edebiyatının œ Örnek:
edebiyatımız üzerindeki etkisi azalmaya baş- Denizlerden
lamıştır. Şiire vatan, millet, eşitlik, hürriyet,
EDİTÖR Melal-i hasret ü gurbetle ufk-i şâma bakan
Esen bu ince hava saçlarınla eğlensin
özgürlük gibi yeni konular girmiş, bu yeni konu-
Bilsen
lar divan şiiri nazım biçimleriyle yansıtılmıştır.

Bu gözlerinle, bu hüznünle sen ne dilbersin!
yerine konu bütünlüğü ön plana çıkarılmıştır.
Örnek:
œ
Millî Edebiyat Dönemi: 1911 ile 1923 yılları
Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten
arasını kapsayan edebî dönemdir. Bu dönem
Mürüvvet mend olan mazluma el çekmez ianetten
dönme fikrinin savunulduğu dönemdir. Türkçü-
Hakir olduysa millet, şanına noksan gelir sanma
lük düşüncesi hâkimdir. Dilde sadeleşme olmuş,
Yere düşmekle cevher, sakıt olmaz kadr-ü kıy- edebiyatta yerlileşmenin görüldüğü ve öze
eserlerde yerli konulara yer verilmiş ve hece
metten ölçüsü kullanılmıştır. İlk defa gerçekçi bir şekilde
Anadolu’ya yönelme bu dönemde olmuştur.
Servetifünun Dönemi: Edebiyatı Cedide ola-
rak da bilinen bu dönem yenileşmenin devam œ Örnek:
ettiği dönemdir. 1896 ile 1901 yılları arasını Hadi yavrum ben seni bugün için doğurdum
kapsamaktadır. Servetifünun şiiri sanat sanat Hamurunu yiğitlik duygusuyla yoğurdum
içindir anlayışına uygun bir şiirdir. Bu dönemde
şiirde parnasizm ve sembolizm akımları etkili Türk evladı odur ki yurdu olan toprağı
olmuş, bireysel konular ele alınmış ve şiir düz- Ana ırzı bilerek yad ayağı bastırmaz
yazıya yaklaştırılmıştır. Sone, terzarima, balat Bir yabancı bayrağı
gibi Batılı nazım şekilleri kullanılmıştır. Ezan sesi duyulan hiçbir yere astırmaz