Page 128 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası
P. 128

128                     [  YÜKLEMİN TÜRÜNE VE YERİNE GÖRE CÜMLE TÜRLERİ  ]

         22                                      24           CÜMLE TÜRLERİ
             1   Teyzesinin oğlu öğretmenmiş.
                                                        Yüklemi çekimli   Yüklemi ek
                                                        bir fiilden oluşan   eylemle
                 Dershanelerde  her  konuda              cümlelerdir.
             2                                                          çekimlenmiş bir
                 bol bol test bulunur.                             %5    isimden oluşan
                                                                          cümlelerdir.
                                                      Yüklemi   %15   %25
             3   Her işin başı sağlıktır.            olmayan
                                                    cümlelerdir.
        EDİTÖR YAYINEVİ
             4   Çocuklar okulun bahçesindeydi.


                 Sınavı kazanmaktır en büyük
             5
                 amacım.
                                                                     %35
            Görselde  birinci  cümleden  başlanarak
            bir  isim  bir  fiil  cümlesi  olacak  şekilde     %20        Yüklemi
            örnekler  verilmiştir.  Buna  göre  kaç  nu-  Yüklemi sonda   sonda olan
            maralı cümle yanlış verilmiştir?           olmayan           cümlelerdir.

            A) 1   B) 2    C) 3    D) 4   E) 5        cümlelerdir.


                                                    Bu grafikte cümle türleriyle ilgili açıklamalar
                                                    ve bu açıklamalara öğrencilerin örnek ver-
                                                    me oranları verilmiştir.
         23                             Kurallı
             I   Açılan bir gülsün sen.   cümle     Buna  göre  aşağıdaki  cümlelerden  han-
                                                    gisini %15’lik dilime giren öğrencilerden
             II Günün sonunda bir çay molası...  Devrik  biri oluşturmuş olabilir?
                                        cümle
                                       Olumsuz      A)  Arabacı B...’a yaklaştığını söylüyor, ara-
             III Bugün hava güzel değildi.  cümle      banın içine doğru başını çeviriyordu.
                                         Soru       B)  Dağın  tepesine  çıktığınızda  karşınızda
             IV Bu soruyu kim çözebilir?  cümlesi
                                                       uçsuz bucaksız bir ova…
            Görselde verilen cümlelerden hangileri-  C)  Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz.
            nin örnekleri yanlış verilmiştir?       D)  Kim bu yiğit acaba?
                                                    E)  ...Şehrin  öte  başından  boğuk  boğuk
            A) I ve II   B) I ve IV   C) II ve III
                                                       sesler gelmeye başladı…
                  D) II ve IV   E) III ve IV

             › Balkona çıkan adam etrafa küfürler savuruyordu. (“Küfür     › “Onun oyunlarına gelmeyelim.” , “Ne bu işi yaparım ne de
            savurma” eylemi gerçekleştiği için cümle olumludur.)  para isterim.” cümlelerinde yüklemde bildirilen iş gerçek-
                                                    leşmediği için bu cümleler olumsuzdur.
         Olumsuz Cümle: Fiil cümlelerinde eylemin gerçekleşmediğini,
         işin yapılmadığını; isim cümlelerinde ise söz konusu kavramın     y Bazı cümleler biçimce olumlu olduğu hâlde anlamca olumsuz
         var olmadığını, bulunmadığını ifade eden cümlelerdir. Fiil cüm-  olabilir.
         leleri olumsuzluk eki “-ma” ve “ne ... ne” sıralı bağlacıyla; isim     › “Yıllarca ne aradı ne sordu.” cümlesinde “Yıllarca arama-
         cümleleri ise “yok, değil” sözcükleriyle, “-sız” ekiyle ve “ne ... ne”   dı, sormadı” anlamı vardır ancak cümlede olumsuzluk eki
         sıralı bağlacıyla olumsuz hâle getirilebilir.
                                                    ya da olumsuzluk bildiren herhangi bir sözcük yoktur.
   123   124   125   126   127   128   129   130   131   132   133