Page 123 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ YÜKLEMİN TÜRÜNE VE YERİNE GÖRE CÜMLE TÜRLERİ ] 123

TEST 5 3 “Değil” sözcüğünün kullanıldığı aşağıdaki
cümlelerden hangisi anlamca olumludur?
YÜKLEMİN TÜRÜNE VE YERİNE A) Bu kalem benim değil.
GÖRE CÜMLE TÜRLERİ
B) Sınava çalışmıyor değil.
1 Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamı- C) Dünyada en önemli şey para değil.
na göre diğerlerinden farklıdır? D) Günümüzde sokaklar özellikle de gece-
A) Kiralık Konak da Yaprak Dökümü gibi leri çok da güvenli değil.
kuşak çatışmasının ve yanlış Batılılaş- E) Genellikle akşam vakitlerinde evde değil.
manın işlendiği bir romandır.
EDİTÖR YAYINEVİ
B) İnsan, düşündükleri ve ürettikleriyle uy-
garlığın gelişmesine katkıda bulunur. 4 Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yük-
C) Bu roman ne kahramanlarının özlemle- lemi fiilden türeyen bir isimdir?
rine ne tutkularına ne de iç dünyalarına A) İşten çıkınca yorgun argın eve dönüyordu.
ışık tutmuştur.
B) Annesinden kendisine kalan tek miras
D) Şiirime biraz dikkatli bakan biri her za-
man onlarda hikâye çizgisi bulabilir. sevgiydi.
C) Sahaya çıkan futbolcular çok hırslı gö-
E) Bir dilin söz dağarcığıyla o dili konuşan
toplumun yaşam biçimi arasında sıkı bir rünüyorlardı.
ilişki vardır. D) Elindeki kalemin mürekkebi bitince im-
zası yarım kaldı.
E) Dağların ardındaki maden ocağında çok
şiddetli bir patlama meydana geldi.

2 Aşağıdaki dizelerden hangisinin yükle- 5 Hangisinde yüklem olumsuz olduğu
mi fiildir? hâlde cümlenin anlamı olumludur?
A) Diri bir sabahın eylülü A) Yakınlarınızdan biri hastaysa ona yar-
Binlerce hüznü çağıran dım eder misiniz?
B) Yanmış bal kokularıyla dolu rüzgâr B) Bugün apartmana tanımadığınız biri hiç
Kıyılarındaki camlarda girdi mi?
C) Şimdi bir Akdeniz salgınısın C) Dünkü önerinizi geri çekmeniz, sorun
Sonsuz bir otobüs yolculuğu gibi yaratmaz mı?
D) Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca D) Olaylara karışmaktan bir süre de olsa
Yol almış hayatın ufuklarınca vazgeçmez misiniz?
E) On yıl var ayrıyım Kınadağı’ndan E) Başkasıyla buluştuğunuzu sanki görme-
Baba ocağından, yar kucağından dim mi?

CÜMLE TÜRLERİ kımdan yüklemin türüne göre cümleler fiil cümleleri ve isim
Cümleler yüklemin türüne, anlamlarına, ögelerin dizilişine ve cümleleri olmak üzere iki alt başlıkta incelenir.
yapılarına göre çeşitli türlere ayrılmaktadır. Fiil Cümlesi: Yüklem görevinde kullanılan sözcüğün çekimli fiil
Yüklemin Türüne Göre Cümleler olduğu cümlelerdir. Çekimli fiiller, bir fiilin kip ve şahıs eklerini
alarak çekimlenmesiyle oluşturulur. Dilimizde fiil cümleleri, isim
y Bir cümlenin yüklemi sözcük türü olarak fiil ya da isim olmak cümlelerinden daha çok kullanılmaktadır.
üzere iki farklı şekilde karşımıza çıkar. › “Dün gece geç saatlere kadar çalıştı.” cümlesinin yüklemi
y Fiil olan sözcükler kip ve şahıs eklerini alarak, isim olan söz- “çalıştı” sözcüğüdür. Bu sözcük tür olarak fiildir (çalışmak)
cükler ise ek fiil alarak yüklem görevinde kullanılır. Bu ba- ve görülen geçmiş zaman eki (-dı) almıştır.