Page 131 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ YAPILARINA GÖRE CÜMLE TÜRLERİ ] 131

10 Aşağıdaki cümlelerin hangisi yapısına 12 (I) Dışa kapalı ön avlular; kimi yerde kayısı
göre basit, söz dizimine göre devrik bir bahçelerine, dar kıvrımlı sokaklara açılıyor.
fiil cümlesidir? (II) Ardıç ağacından yapılan dikmeler, kayısı
kurutmada kullanılıyor. (III) Etrafta kerpiçten
A) Bu opera, eski bir müzik öğretmeninin yapılmış küçük ve tek katlı binalar göze çar-
hayat hikâyesine ilişkinmiş.
pıyor. (IV) Kız kardeşim bunları ilk gördü-
B) Aynı romanın birçok çevirisinin yapıldı- ğünde “Birinci sınıftaki çocukların yaptıkları
ğını biliyoruz. resimlere benziyor.” demişti. (V) Arada tuğ-
C) Bütün bu iddialar, bir tek şeyi ortaya ko- ladan yapılmış iki katlı binalar da görülüyor.
yuyor bence. Bu parçada numaralanmış cümlelerden
EDİTÖR YAYINEVİ
D) Son okuduğum romanda olay örgüsü hangisi yapısı bakımından ötekilerden
karmaşıktı. farklıdır?
E) O anda vereceği yanıtı düşünüyordu
galiba. A) I B) II C) III D) IV E) V

13 (I) Maddi ve manevi medeniyet, işleme ve
geliştirmenin mahsulüdür. (II) İnsanoğlu ta-
11 Aşağıdakilerden hangisi yapı yönünden biatta bulunan varlıkları olduğu gibi bırak-
basit cümledir? mamış, onları kendi ihtiyaçlarına elverişli
A) Sonunda her şeylerini satıp kente taşın- bir hâle koymuştur. (III) Birtakım yetenekleri
dılar. sayesinde tabiatta mevcut olmayan binler-
B) Binbir güçlükle tepeyi aşarak ormana ce şeyi vücuda getirmiştir. (IV) Tabiatta ne
ulaştılar. ev ne tren ne uçak ne müzik ne resim vardı.
C) Babalarından kaldığı için bu toprakları (V) Toplu iğneden medeniyeti oluşturan in-
sanoğludur.
elden çıkarmak istemiyorlar.
D) Sokağın başındaki iki katlı, büyük evi Verilen parçada numaralanmış cümle-
onlar aldı. lerden hangisi öznesi ortak sıralı cümle
niteliğindedir?
E) Gece geç saatlere kadar çalıştığı za-
manlar, uyumakta zorluk çekiyordu. A) I B) II C) III D) IV E) V

Girişik Birleşik Cümle: Bu cümlelerde bir yüklem ve bu yüklemin İç İçe Birleşik Cümle: Bir temel cümleyle herhangi bir sebeple
anlamını değişik açılardan tamamlayan bir ya da daha fazla fi- onun içinde kullanılan bir yardımcı cümleden oluşan cümlelerdir.
Yardımcı cümle de temel cümle gibi bağımsız bir cümle yapısın-
ilimsi bulunur. Yüklemin olduğu bölüm temel cümle, fiilimsinin
dadır. Temel cümle sonda bulunur.
olduğu bölüm ise yan cümledir.
› Görevli “Kartınız geçerli değil.” demez mi? (Bu cümlede
› Yarın bir tanıdığa gideceğiz. (Bu cümlede temel cümle “gi- tırnak içinde verilen bölüm yan cümle, tırnağın dışındaki
deceğiz” yüklemi, yan cümle ise “tanıdığa” sıfat - fiilidir.) bölüm ise temel cümledir.)