Page 5 - 10. SINIF MATEMATİK FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

1. ünİte: sayma ve olasılık PARAGRAF TESTİ 2

1 Matematiğin ilk eylemi sayı saymadır. Belki de sayılara 3 Sihirli kare; eşit sayıdaki satır ve sütuna sahip bir kareye
ilk ihtiyacı olan kişi, koyunlarını otlatan bir çobandı. Sayı yazılan yazıların, satırlar, sütunlar ve köşegenler boyunca
saymak için önce parmakların kullanıldığı tahmin edil- toplamının sabit olduğu karelerdir. MÖ 2200 yıllarından
mektedir. İlkel sayı sayma yöntemlerinden biri, birçok beri bilinmektedir. Çin’de astroloji, fal bakma, felsefi
sayıyı sadece 1 ve 2 kullanarak yazan bir sistemdir. Buna yorumlama gibi değişik çalışma alanlarında kullanılmıştır.
çok benzeyen ikili bir sistem, bugün bilgisayar teknoloji- 9 ve 10. yüzyılda sihirli karelerin, matematiksel özellikle-
sinin temelini oluşturuyor. Sümercede 1 ve 2 ile “kadın” rinin Arap dillerinin konuşulduğu yerlerde çoktan gelişti-
ve “erkek” aynı sembollerle gösteriliyordu. Üç sayısı 1 ve rildiği gözlenmiştir. 19. yüzyılın sonlarında matematikçiler
2’den çok sonra bulunuyor ve önemli bir çokluk belirttiği sihirli kareleri olasılık ve analiz problemlerinde uygula-
için kelimenin anlamını tamamen değiştiriyor. Eski Çin’de maya başlamışlardır.
anlamı “erkek” olan şekilden üç tane olunca anlam “her- Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki anahtar söz-
kes”, “ağaç” anlamındaki şekilden üç tane olunca anlam cükler arasında yer almaz?
“orman” oluyordu. Mısırlılar sayıları, sembolleri yan yana
kullanarak gösteriyorlardı. Mesela 9 sayısı için 9, 99 için A) Sihir B) Sütun
19, 999 için 27 ayrı resim gerekiyordu. C) Köşegen D) Satır
Bu parçanın yazılış amacı aşağıdakilerin hangisidir? E) Eşitlik

A) Sayıların ilk kullanılma nedenini açıklamak
B) Geçmişten günümüze sayıların gösterildiği sembol-
leri sıralamak
C) Sayıların doğada ifade edilmesini açıklamak
D) Günümüzdeki sayıların kaynağını ortaya koymak

E) Sayıların ilk zamanlarda bugünkünden çok farklı
sembollerle gösterildiğini belirtmek

4 Ömer Hayyam, zamanında daha çok bilgin olarak ün
kazandı. İran’ın Selçuklular yönetiminde olduğu bir çağda
2 Harran’da doğan ve yetişen Sabit İbn Kurrâ dönemin yetişen Hayyam, Horasan ülkesindeki büyük şehirleri,
önde gelen matematikçi ve astronomlarından biridir. Dost Belh, Buhara ve Merv gibi bilim merkezlerini gezdi, bir
sayılar, yani biri, diğerinin çarpanlarının toplamına eşit ara Bağdat’a da gitti. Zamanının hükümdarlarından,
olan sayılar üzerine yapmış olduğu incelemeler Pythago- özellikle Selçuklu Sultanı Melikşah ve Karahanlı Şem-
rasçıların (Pythagoras: Pisagorculuk akımının kurucusu) sülmülk’ten büyük yakınlık gördü. Saraylarında, meclis-
sayılar teorisi ile ilgili çalışmalarına aşina olduğunu gös- lerinde bulundu. Reşidüddin’in “Cami-üt-Tevarih” adlı
termektedir. Cebiri geometriye başarıyla uygulamıştır. eserinde anlattığına göre Ömer Hayyam ile okul arka-
Sâbit İbn Kurrâ, Çinlilerden sonra sihirli kareleri inceleyen daşıydılar.
ilk matematikçidir. Parçaya göre Ömer Hayyam’ın hayatı ile ilgili;
Parçaya göre Sabit İbn Kurrâ ile ilgili; I� Nerede doğmuştur?
I� Hayatında sayıların önemli bir yeri olduğu II� Hangi devletin topraklarında yaşamıştır?

II� Uzay ile ilgili çalışmalar yaptığı III� Hangi padişahlar döneminde yaşamıştır?
III� Pisagorculuk akımının kurucusu olduğu
numaralandırılmış sorulardan hangilerinin cevabına
numaralandırılmış ifadelerden hangileri doğrudur? ulaşılabilir?

A) Yalnız III B) I ve II A) Yalnız III B) I ve II
C) I ve III D) II ve III C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III E) I, II ve III

markaj yayınları / 10. sınıf matematik 5
MARKAJ YAYINLARI