Page 14 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 189
İnşaat mühendisliği ile ilgili her proje toprak işleri ile
8 Ayrıca, her inşaat mühendisliği projesinin
başlar. Zira hiçbir doğal arazi doğrudan inşaat
mühendisliği projelerini uygulamak için uygun değildir.
başlangıcında temel inşaatı gerektiğinden, doğal
zeminin belli bir derinlikte kazılması gerekir.
Toprak işlerinin gerekli olduğu durumlar şunlardır;
• Bir yapı için zeminde kazı yapılması (Örneğin; bir
TOPRAK İŞLERİ binanın temeli, tünel yapımı gibi). Kazı için çıkarılan
zemin, yapı tamamlandıktan sonra, yeniden
kullanılabilir (Örneğin; yapı ile kazı çukuru
arasındaki boşluğu doldurmak, çevre düzenleme
DATA YAYINLARI
gibi). Kazı fazlası bir yere yığılır; buna “depo” denir.
• Bir arazi kesimine istenilen şekli vermek için
düzeltilmesi. Kazılması gereken (yarma) ile
doldurulması gereken (dolgu) kesimlerinin
dengelenmesine çalışılır. Yarmalardan çıkan zemin
her zaman dolguda kullanılamaz (Örneğin; killi
zeminler). Yarma zemini ile dengelenemeyen dolgu
kesimlerine “ödünç” zemin getirilir.
Bir arazi kesimine biçimi vermek amacıyla
yapılacak toprak işlerinde; kazılması gereken yarma
denilen kesimlerle, doldurulması ve dolgu denilen
kesimlerin dengelenmesine çaba gösterilir. Ancak
Bir mühendislik projesinin gerçekleştirilmesi amacı yarmalardan çıkan zeminler her zaman dolguların
ile her cins ve sınıftaki toprak, bataklık zemin, dengelenmesi için kullanılmaz. Kazılan zemin
küskülük, kaya vs. gibi zeminlerde yapılan kazı, dolgu fazlalıkları depoya konur.
ve tesviye işlemlerinin tümünü kapsayan bir inşaat
mühendisliği terimidir. Diğer bir tanımlamaya göre de
toprak işleri, bir mühendislik projesinin uygulanması
amacıyla, doğal arazi üzerinde yapılan tüm
düzenlemelerini kapsayan bir inşaat mühendisliği
terimidir (Yarma, dolgu, tesviye vb. işler). Yani, toprak
işlerinin amacı toprak gövdelerinin en ekonomik
şekilde inşasını sağlamaktır.
Karayolu, demiryolu ve suyolu gibi yapılar için
toprak işleri, siyah çizgiyi (TZK), kırmızı çizgi (yapı
kotu, proje kotu) seviyesine getirmek için zemin
üzerinde yapılan işlemler olarak tanımlanabilir. Zeminin
kazılması, yüklenmesi, taşınması, dolguların serilmesi, Şekil 1. Toprak İşlerinde Yarma ve Dolgu Şevi Gösterimi
sıkıştırılması en çok uygulanan toprak işleridir.
Bu nedenle, toprak işleri, birçok yapıların ve Toprak işleri hangi amaca yönelik olursa olsun,
özellikle karayolu, demiryolu, toprak barajlar gibi aşağıdaki temel aşamaları içerir. Bu işlemlerin tümü,
ulaşım yollarının yapımında önemli bir yere sahiptir. toprak işlerinin konusunu oluşturur.
Diğer taraftan barajlar, göletler, karayolları,
demiryolları, havaalanları ve su kanalları gibi yapılarda Tablo 1. Kazı-Yükleme ve Taşıma-Boşaltma ve Sıkıştırma
toprak işlerinin hacmi giderek artmakta ve maliyetleri Şekilleri
de büyük ölçüde toprak işlerine bağlı olmaktadır. Kazı Şekli Kazının Yükleme Şekli
Bu yapıların gövdelerini inşa etmek için, El Aletleri El Aletleri
• Zeminin sökülmesi İş Makineleri İş Makineleri
• Zeminin yüklenmesi Patlayıcı Maddeler İş Makineleri
• Zeminin taşınması Taşıma Şekli Boşaltma-Sıkıştırma Şekli
• Gövde yerine yığılması ve serilmesi Kürek Kürek
• Sıkıştırma işlemleri gerekir. El Arabası El Arabası
Damperli Kamyon Damperli Kamyon
Skreyper Skreyper
Silindir İle Sıkıştırma