Page 29 - okbs-basogretmen-calisma-kitabi-soru

ÇEVRE EĞİTİMİ VE 6.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ MODÜL

ATMOSFER, HAVA, İKLİM VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLİŞKİSİ

Anahtar Kavramlar: İklim değişikliğinin uluslararası etkileri, yenilenebilir enerji, sürdürülebilir kalkınma, uluslararası çevre diplomasisi,
iklim sisteminin bileşenleri, sera etkisi ve küresel ısınma, kentlerde çevre düzenlemeleri, geri dönüşüm ve sıfır atık

ź Atmosfer, yeri veya herhangi bir gök cismini saran yaşamın devamını sağlayan gaz tabakası, gaz yuvarıdır. Atmosferdeki hava
olaylarının büyük bölümü ve içeriğindeki azot (N), oksijen (O ), argon (Ar) gazlar ile su buharı (H O), karbondioksit (CO ) ve
2
2
2
metan (CH ) gibi başlıca sera gazlarının büyük bölümü ortalama kalınlığı yaklaşık 11 kilometre (km) olan atmosferin en alt kat-
4
manı olan troposferde ve yaklaşık 30 km yükseltiye kadar uzanan alt-orta stratosferde bulunur.
ź Hava, bir yerde ve zamandaki atmosferin herhangi bir andaki kısa süreli durumudur. Atmosferin anlık durumu olan hava, yeryü-
zünün herhangi bir yerindeki sıcaklık, yağış, nem, güneşlenme, sis, bulut, rüzgâr ve hava basıncı gibi değişkenlerin birlikteliğidir.
Hava, dünyadaki bütün canlıların yaşamını doğrudan etkiler.
ź İklim, yeryüzünün herhangi bir yerinde hava olaylarına bağlı olarak gerçekleşen etkilerin uzun yılların ortalamasına dayanan
durumudur. İklim değişikliği ise nedeni ne olursa olsun iklim koşullarındaki geniş çaplı ve önemli bölgesel ya da yerel etkileri bulu-
nan, uzun süreli ve yavaş gelişen değişikliklerdir.

TÜRKİYE İKLİMİ VE KURAK BÖLGELER

TÜRKIYE IKLIMININ VE IKLIM DINAMIĞININ ANA ÇIZGILERI

Türkiye’nin etrafında belli hava kütleleri Kuraklık, yeryüzünde kullanılan Marmara, Ege, Akdeniz ve
vardır. Ülkemizin hava ve iklim şartları doğal su varlığının, belirli bir Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile
üzerinde esas olarak bu hava kütleleri zaman içerisinde ve bölgesel İç Anadolu’nun batı ve güney
rol oynar. Türkiye kış aylarında kutupsal oranda uzun süreli ortalamanın bölümleri ise yazı kurak, sıcak
ve çok sıcak subtropikal Akdeniz
(soğuk/polar), ya da normalin altında gerçek- iklim sınıfında yer alır. Ayrıca İç ve
yaz aylarında tropikal hava leşmesi sonucunda, etkili olan Doğu Anadolu bölgelerinin genel olarak
kütlelerinin etkisi altındadır. su açığı ve azlığıdır. orta-kuzey bölümlerinde uzanan geniş
Türkiye’nin iklimi birçok iklim çeşidi olma- Türkiye’de İç Anadolu Bölge- bir kuşak yazı kurak nemli karasal
sına rağmen, kışı ılıman/soğuk ve yağışlı, si’nin (soğuk), Kuzeydoğu Anadolu’nun
(Erzurum-Kars Bölümü) ve İç Anado-
yazı kurak ve sıcak/çok sıcak subtropikal orta bölümü ve Doğu Anado- lu’nun kuzeyindeki dar bir alan ise kurak
Akdeniz iklimidir. lu’nun en doğusunda Van-Iğdır mevsimi olmayan nemli karasal iklim
Türkiye’de yaz boyunca uzun süreli kuru ve bölümü orta enlem yarıkurak sınıfındadır. Türkiye’de gerçek çöllerin
sıcak iklim koşulları etkilidir. step, Marmara kıyı bölümü yer aldığı çok kurak ve çöl benzeri
Aridite, coğrafi veya klimatolojik kurak dışında Karadeniz kıyı kuşağı koşulların yaşandığı gerçek kurak (arid)
araziler yoktur. Ancak Türkiye’de, ari-
olma durumudur. Bu durumun yılın büyük nemli orta enlem iklimlerin dite şartlarına göre, farklı şiddetlerde
bir bölümünde hakim olduğu yerlere, arid kurak mevsimi olmayan yazı çölleşmeye açık, çölleşmeden etkilene-
bölge ya da sıcak ve çok sıcak nemli subtro- bilen, yarıkurak ve yarınemli bölgeler
kurak bölge denir. pikal iklime sahiptir. bulunur.
351