Page 360 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Ünite: Orta Çağ Medeniyetleri

• Beytü’l-Hikme fen bilimlerinin gelişmesinde, Yunan bi- • Mekke ve Medine’deki müderrisler, dinî inanç ve yaşantıy-
lim ve felsefesinin İslam medeniyetine kazandırılmasında la ilgili konularda hem medrese öğrencilerini hem de halkı
önemli bir rol oynadı. bilgilendirdi.
• Selçuklu Veziri Nizamülmülk tarafından kurulan Nizamiye
Medreseleri sayesinde Bağdat birçok alimin, filozof ve edi- Iran-Horasan Havzası
bin yetiştiği yer oldu. • Şehirler: İsfahan, Nişabur, Rey, Merv, Hemedân, Kazvin
• Bu medreselerde filoloji, matematik, astronomi, tıp ve fel- • Bilimler: Astronomi, tıp, matematik, kelam, tasavvuf
sefe gibi akli ilimler okutuldu. • Kurumlar: İsfahân Rasathanesi
• Bu eğitimler sayesinde ilk Selçuklu hastanesi (Bimaristan) • 9. ve 11. yüzyıllar arasında İslam medeniyetinin önemli bir
EDİTÖR YAYINLARI
Nişabur’da açıldı. merkezi haline gelmiştir.
• Rasathanelerde yapılan astronomi eğitiminde Ömer Hay- • Horasan, bilim, felsefe, edebiyat, matematik ve tıp gibi
yam ve İsfizari gibi bilim adamları görev aldı. alanlarda birçok ünlü bilginin yetiştiği ve eserler verdiği bir

Türkistan Havzası bilim kültür havzasıdır.
• Nişabur, Merv, Herat, Belh ve Semerkant gibi önemli şe- • Özellikle Büyük Selçuklu Dönemi'nde Horasan, birçok bilim
hirlerde kurulan medreselerde önemli bilimsel çalışmalar insanının ve düşünürün doğduğu veya bu bölgede faaliyet
gösterdiği bir entelektüel merkez olarak bilinir.
yapıldı.
• Bu coğrafyada İslam Medeniyeti sayesinde önemli ilim ve • Aynı zamanda, Horasan bölgesi tarih boyunca çeşitli kül-
türel etkileşimlere de sahne olmuştur. Pers, Türk ve diğer
fikir adamları yetişti. Orta Asya kültürlerinin birleşimi burada zengin bir kültürel
• Özellikle Semerkant ve Buhara Medreselerinde özellikle mozaik oluşturmuştur.

astronomi alanında önemli çalışmalar yapıldı ve bilim in-
sanları yetiştirildi. Suriye Havzası
• Özellikle Nişabur, Merv, Herat, Belh ve Semerkant medre- • Şehirler: Şam (Bilâdüşşam)
selerinde, Uluğ Bey Rasathanesi ve Nişabur Bimaristanı’n-
da nakli ve akli ilimlerde önemli çalışmalar yapıldı. • Bilimler: Tıp, kimya, felsefe ve astronomi
• Kurumlar: Şam Rasathanesi

Endülüs Havzası • Emeviler Dönemi’nde ekonomik refahın sağlanmış olması
• Şehirler: Kurtuba, Tuleytula, Gırnata, Sevilla ve halifelerin destek vermesi sayesinde Bilâdüşşam bölge-
• Bilimler: Coğrafya, botanik, felsefe, tıp, astronomi, mate- sindeki birçok şehirde bilim ve kültür merkezleri kuruldu.
matik Sicilya Havzası
• Kurumlar: Kurtuba Kütüphanesi • Endülüs, Müslümanlar idaresinde yüksek ve parlak bir me-
• Bugünkü İspanya topraklarında kurulan ve Avrupa’yı İslam deniyetin doğuşuna beşiklik etmiştir.

kültür ve medeniyetiyle tanıştıran Endülüs aynı zamanda
Avrupa’daki Rönesans çalışmalarına zemin hazırlamıştır. • Aynı dönemde Batı’da akli faaliyetlerin yasaklanması nede-
• İslam dünyasındaki fikir ve ilim çalışmaları Endülüs (İspan- niyle karanlık bir dönem yaşamış ve Batılılar, Müslümanla-
ya) topraklarını da ilim havzası hâline getirdi. rın kültürel gelişmesini fark edememiştir.
• Kurtuba ve Gırnata medreselerinde verilen eğitim Avru- • Hristiyanlar ancak Haçlı Seferleri’yle birlikte İslam medeni-
pa’daki birçok gelişmeye zemin oluşturdu. yetini yakından tanıma fırsatı bulmuştur.
• Batılılar, Arapça eserleri kendi dillerine tercüme etmeye
Hicaz başlamıştır.
• Şehirler: Mekke, Medine • Bunun sonucunda Sicilya, Arapça yazılmış ilmî ve felsefi
• Bilimler: Hadis, fıkıh eserlerin Latinceye tercüme edildiği merkezler hâline gel-

• Kurumlar: Suffe, Medreseler miştir.

360 Tarih