Page 359 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 359
3. Ünite: Orta Çağ Medeniyetleri
• Çünkü paranın değerini içindeki altının veya gümüşün ayarı 13. yüzyıl başlarında Anadolu’da rastlanmıştır. O devirde
ve miktarı belirlerdi. banka ve borsaların görevini de görüyordu.
• Çeşitli ülkelere ait paraların değeri sarraf adı verilen kişiler • Pazar ve Panayırlar: Orta Çağ’ın ekonomik örgütlenmesi-
tarafından tayin edilirdi. dir. Panayırlar günümüzün fuarları olarak ifade edilebilir.
• Sarraflar ticaretin yoğun olduğu pazar ve panayırlara yerle- Pazarlar ise açık havada yer almış haftanın belirli günlerin-
şir, kendilerine getirilen paraların değerini tespit ederlerdi.
• Ayrıca günümüzdeki bankalar gibi kredi vererek veya ki- de toplanan ticaret mekânlarıdır.
şilerin borçlarını ödeyerek ticaret hayatının canlanmasına
ORT
katkıda bulunurlardı. ORTA ÇAĞ’DA BİLİM, KÜLTÜR VE SANATA ÇAĞ’DA BİLİM, KÜLTÜR VE SANAT
TICARET MEKÂNLARI ORTA ÇAĞ’DAKI BAŞLICA MEDENIYET
EDİTÖR YAYINLARI
• Orta Çağ'da ticaret malları üretildiği yerden başlayıp tüketi- HAVZALARI
ciyle buluşacağı yere kadar devam eden yolculuğu sırasın- Islam Medeniyet Havzaları
da pek çok mekândan geçerdi. • Arap Yarımadası’nda birliğin temin edilmesinden sonra
• Agora, liman, arasta, kapan, karum, çarşı, ribat, kervan- Dört Halife, Emevi ve Abbasiler Dönemi’ndeki fetihlerle
saray, han, bedesten, pazar, ve panayırlar bu mekanların Orta Asya’dan İspanya’ya uzanan geniş coğrafya İslam
başlıcalarıdır. dünyası hâline gelmiştir.
• Agora: Toplanılan yer, kent meydanı, çarşı, pazar gibi an- • Bu genişlemenin bir sonucu olarak dili, dini, kültürü ve tarihi
lamlara gelmektedir. Antik Çağ’da agoraların ticari, siyasi birbirinden farklı olan insanlar; İslam Devleti’nin çatısı altın-
ve dini işlevlerin yaygınlaştığı ve birçok sosyal olayın ger- da bir arada yaşamaya başlamıştır.
çekleştiği mekanlar olup Roma ve Bizans imparatorlukla- • Mısır, Suriye, Irak ve Mezopotamya’da bulunan en önemli
rında görülmüştür. kültür ve medeniyet havzalarından olan İskenderiye, Urfa,
• Liman: Deniz yoluyla taşınan ticaret mallarının getirildiği Nusaybin, Antakya, Cundişapur ve Harran İslam Devle-
mekanlardır. Liman şehirleri dünya ekonomisinin en önemli ti’nin sınırları içerisinde kalmıştır.
mekanlarından biridir. • Bu merkezler İslam kültür ve medeniyetinin oluşmasında
• Arasta: Sadece bir ürün çeşidinin satıldığı çarşı anlamına önemli kültür havzaları olmuştur.
gelen ticaret mekanıdır. Kadim İslam devletlerinde görülür. • Önceki dönemlere ait kültür ve medeniyet unsurları da bu
• Kapan: Herhangi bir ürünün toptan satışa sunulduğu ticari kültür havzalarının katkılarıyla İslam medeniyetine geçmiş-
mekandır. tir.
• Karum: Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarında görülen • Hiçbir medeniyet kendi başına olgunlaşmamıştır. Her me-
alışveriş merkezleridir. Asurlar Anadolu’da birçok karum deniyet kurulduğu yerde kendinden önceki medeniyetler-
kurmuştur. den bir takım unsurlar aldığı gibi kendinden sonra kurulan
• Çarşı: Daha çok Roma ve Bizans imparatorluklarında gö- medeniyetleri de etkilemiştir.
rülmüş birden çok ürünün satıldığı mekanlardır. • Müslüman ilim adamları, inanç esaslarına aykırı olmadığı
• Ribat: İlk olarak Karahanlılar tarafından askeri amaçlı ola- müddetçe geçmiş medeniyetlerin oluşturduğu ilim, kültür
rak sınır boylarında kurulmuş karakollardır. Daha sonradan ve medeniyet eserlerini kabul etmiş ve geliştirmiştir.
ticaret kervanlarının barınması için kullanılmıştır. • Bu durum, İslam medeniyetine ve düşüncesine zenginlik
• Kervansaray: Kökeni ribata dayanan kervansaraylar, yollar katmıştır.
üzerinde kurulmuş, ticaret kervanlarının güvenliği ve ko- Irak (Bağdat) Havzası
naklaması için tesis edilmiştir. • Şehirler: Bağdat, Harran, Cündişapur.
• Han: Kadim İslam devletlerinde ticaret yolları üzerinde ku- • Bilimler: Tıp, felsefe, siyaset, edebiyat, astronomi, fizik,
rulmuş konaklama mekanlarıdır. Aynı zamanda şehirlerde
ticaret mallarının depolandığı ve satışa sunulduğu mekan- kimya, botanik, matematik, müzik.
lar olarak da bilinmektedir. • Kurumlar: Beytü’l-Hikme, Bağdat Kütüphanesi.
• Bedesten: İslam ülkelerinde kumaş, mücevher ve çeşitli • Nizamiye Medresesi, Cündişapur Tıp Okulu
kıymetli eşyaların alım satımının yapıldığı, eşit büyüklükte • Beytü’l Hikme ve Nizamiye Medreseleri sayesinde ilim ve
kubbelerle örtülü bir çeşit kapalı çarşı olup ilk örneklerine kültür merkezi hâline geldi.
Tarih 359
