Page 242 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Ünite: Akışkanlar

BASINÇ
BASINÇ • Burada basınç kuvvetinin ağırlığa eşit olduğunu görüyoruz .
• Birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç denir . Yani F = G olur
• Cisim üzerine ağırlık ile aynı yönde kuvvet uyguladığımız-

F da basınç kuvveti artacağından yüzeye uygulanan basınç
artar .
F
P =
A A F

G P = F + G
A
A
Sembol Birim
EDİTÖR YAYINLARI
2
Basınç P Pascal (Pa) (N/m ) • Cisim üzerine ağırlık ile zıt yönde kuvvet uyguladığımızda
basınç kuvveti azalacağından yüzeye uygulanan basınç
Basınç Kuvveti F N azalır .
Yüzey Alanı A m 2 F
G - F
• Basınç skaler bir büyüklüktür . G P = A
• Uygulanan kuvvetin artması basıncı artırır . A

• Yüzey alanının artması basıncı azaltır .
• Bıçağın ağzı inceltilerek basınç arttırılır ve yiyeceklerin ̛ Örnek:
daha kolay kesilmesi sağlanır .

F 1 G 2A
A 1 P 1 G A
F 2 A 2A
P 2 Şekil 1 Şekil 2
Tahta
A 2 G ağırlıklı katı cismin Şekil 1’de yere uyguladığı basınç P ve
basınç kuvveti F’dir .
• Çivi tahtaya çakılırken uygulanan F kuvveti sivri yüzeye Cisim Şekil 2’deki konuma getirildiğinde P ve F nasıl değişir?
1
aynen iletilir . F = F olur . P = F göre sivri kısmın yüzey
1 2 A
alanı daha küçük olduğundan basınç daha büyük olur . ̚ Çözüm:
(P > P ) Şekil 1’deki basınç P = G olur . Yüzey alanı Şekil 2’de iki katı-
2
1
• Katılar kendilerine uygulanan kuvveti aynı doğrultuda eşit A P
büyüklükte ilettikleri hâlde, basıncı eşit büyüklükte iletme- na çıktığından basınç yarıya düşer . Yani olur . Basınç kuvve-
2
yebilir . ti ise ağırlığa eşit olduğundan değişmez . F = G’tir .
• Kar ayakkabıları ile yüzey büyütülerek basınç azaltılır ve
kar üzerinde daha kolay yürüme sağlanır .
• Sivri topuklu ayakkabı ile kum ya da karda yürümek daha ̛ Örnek:
zordur . A A
• Enjektörlerde, büyük iş makinelerinde, araçların fren sis- K L
temlerinde vb . birçok yerde basınçtan yararlanılır .
• Katılar ağırlıklarından dolayı bulundukları yüzeye basınç 3A A
uygular . Şekildeki K ve L cisimlerinin yatay düzleme yaptıkları basınç
eşit ve P’dir .
G F G mg
P = = = K cismi ters çevrilip üzerine L cismi konursa yatay düzleme
A A A A
yaptıkları basınç kaç P olur?

242 Fizik