Page 247 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Ünite: Akışkanlar

KALDIRMA KUVVETİIRMA KUVVETİ
KALD ̛ Örnek:
• Cisimleri sıvı içerisinde tarttığımızda cisimlerin hafiflediğini F = 3N
1
gözlemleriz . Cismi hafifleten bu kuvvete kaldırma kuvveti F = 5N F = 5N
4
3
denir .
• Bu kuvvet; gemilerin su üstünde kalmasını, sıcak hava ba- sıvı F = 8N
2
lonlarının havada yükselmesini, denizaltıların su altında Cisim üzerine etki eden basınç kuvvetleri şekildeki gibidir .
hareket etmesini sağlar . Cisim dengede olduğuna göre cismin ağırlığı kaç Newton’dur?
• Gemiler genellikle çelik malzemeden üretilir . Çelik bir gemi

çoğunlukla hava ile doludur . Bu durum gemilerin yüzmesini ̚ Çözüm:
sağlar . Cisim dengede olduğuna göre cisme etki eden net kuvvet sı-
2TÖR YAYINLARI
• F ile gösterilen kaldırma kuvvetinin Sl’daki birimi New- fırdır . Cisme etki eden yukarı doğru kaldırma kuvveti aşağı
doğru olan ağırlığa eşittir .
K
ton’dur . F = F - F = 8 - 3 = 5 N G = F = 5 N
• Cisme uygulanan kaldırma kuvveti (F ) cismin ağırlığı (G) K 2 1 K
K
ile zıt yönlüdür . KALDIRMA KUVVETİ İLE SIVILARDAKİ BASINCI
OLUŞTURAN KUVVET ARASINDAKİ İLİŞKİ
F 1 h
h F 1 • Sıvı içerisine atılan cisimler üç şekilde dengede kalabilir .
2 3 • Cisim sıvıda yüzebilir, askıda kalabilir ya da dibe batabi-
F lir . Bu durum cisimlerin yoğunluklarının farklı olmasından
4
F kaynaklanır . Yani yoğunluğu sıvının yoğunluğundan büyük
2
olan maddeler dibe batarken, yoğunluğu sıvının yoğunlu-
• Şekildeki gibi bir kap içerisinde bulunan cismin her yüzeyi- ğundan küçük olan maddeler yüzer . Yoğunluğu sıvınınkine
ne sıvıdan dolayı basınç kuvveti uygulanır . eşit olan maddeler ise askıda kalır .
• F ve F kuvvetleri birbirine zıt ve büyüklük olarak birbirine • Sıvı içerisine batırılan bir cisim yeri değişen sıvının ağırlı-
4
3
eşit olduğu için cisim üzerinde etkileri yoktur . ğına eşit bir kuvvetle yukarı doğru itilir . Bu kuvvet kaldırma
kuvvetidir .
• Cismin alt ve üst yüzey alanları A ise; F = h . d sıvı . g . A, • Kaldırma kuvvetinin varlığını ilk kanıtlayan kişi Archime-
1
1
F = h . d sıvı . g . A bulunur . des’tir . Bu sebeple kaldırma kuvvetini açıklayan ilkeye Arc-
2
2
EDİ 2 1 1 sıvı sıvı . g . A - h . d sıvı . g . A Y F K X Yoğunluğu sıvının yoğunluğundan kü-
•
Cisme etki eden kaldırma kuvveti bu iki kuvvetin farkına
himedes ilkesi veya kanunu denir .
eşittir .
Yüzen Cisimlerüzen Cisimler
› F = F - F = h .d
K
1
2
•
› F = (h - h ) . d
. g . A
K
çük olan cisimler sıvı içerisinde yüzer .
•
(h - h ) cismin yüksekliği ve A alt ve üst yüzey alanı oldu-
1
2
1
2
cismin ağırlığına eşittir . F = G
K
G
• ğuna göre (h -h )A = V (hacim) sıvı • Yüzen cisimlerde kaldırma kuvveti
Dolayısıyla cisme etkiyen kaldırma kuvveti;
•
Sıvının yoğunluğu cismin yoğunlu-
F = V batan . d sıvı . g olarak bulunur . ğundan büyüktür . d > d X
K
S
F K • Cismin sıvı içine batan hacmi, cismin bütün hacminden kü-
çüktür . V > V B
C
̛ Örnek:
sıvı G K L M Eşit bölmelendirilmiş K, L, M cisimleri
şekildeki gibi dengededir .
Kaldırma kuvveti (F ) Cismin sıvıya batan hacmi (V ) Buna göre cisimlere etkiyen kaldırma
b
K
Sıvının yoğunluğu (d ) Yer çekim ivmesi (g) kuvvetleri nasıl sıralanır?
s
sıvı
F = V .d .g
s
b
K
Fizik 247