Page 220 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

4. Tema: Dilin Zenginliği

Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişim

METİN ANALİZİ

Metin Sözlüğü

Döğen sürmek: Döğen, harmanda ekinlerin tanelerini saptan ayırmak için kullanılan, önüne koşulan hayvanlarla çekilen,
altında keskin çakmaktaşları çakılı bulunan, kızak biçiminde tarım aracıdır. Bu araçla ekin saplarını çiğneyeme döğen sürmek
denir.

Paradoks: Görünüşte doğru olan bir ifade veya ifadeler topluluğunun bir çelişki oluşturması veya sezgiye karşı bir sonuç
EDİTÖR YAYINLARI
oluşturmasıdır.
Sap çekimi: At, eşek, traktör vb. araçlarla tarladaki hasat edilmiş buğday ve arpa saplarını taşımak

Tınaz savurmak: Döğen sırasında çiğnenerek birbirine karışan sap ile tahılı yaba ile havaya savurarak rüzgârın da yardımıyla
tahılı samandan ayırma işlemi

Yiv: Bir yüzeyin üzerinde çizgi biçiminde olan, sarmal girinti veya çıkıntı�

Yazar, Talip Apaydın’ın traktörü yalnızca ilkel üretime son verecek, hızlı ve verim-
li bir araç olarak gördüğünü, buna karşılık geçimini ırgatlıktan sağlayan köylüler
Yazar, Talip Aydın’ın “Sarı Traktör” romanını için traktörün işsizlik demek olduğunu düşünmediğini; ayrıca köylüleri anlatırken
hangi bakımlardan başarısız bulmaktadır?
iç dünyalarını başarılı bir şekilde yansıtmadığını, üstünkörü bir şekilde yansıttı-
ğını anlatmıştır. Bu çıkarımlar, yazara göre Talip Apaydın’ın başarısızlıklarıdır.
“Romanda önemli olanın örneğin öğretmen Romanda köylüler gibi Öğretmen Ahmet de yüzeysel olarak tanıtılmıştır. Ona
değil, ‘öğretmen Ahmet’ olduğunu, yani tip
değil kişi olduğu gerçeğine pek önem ver- bir derinlik ya da karakteriyle iz bırakan bir idealizm giydirilmesi gerekirdi. Tip,
romanda genel ve sıradan özellikler içerir. Oysa yazarın beklentisi, öğretmenin
memiş.” cümlesinden ne anladığınızı açık-
layınız. olaylara yön veren, güçlü bir karakter olarak öne çıkmasıdır.
Fethi Naci, edebiyatımızda zor beğenen, dili sivri ve açık sözlü eleştirmen olarak
Fethi Naci’nin “Sarı Traktör” romanıyla ilgili bilinir. Cumhuriyet Dönemi yazarlarından birçoğu, Fethi Naci’nin hışmına uğra-
görüşlerini yerinde buluyor musunuz? Ni- maktan çekinmiştir. Usta eleştirmen, doğal olarak Sarı Traktör romanını da kendi
çin?
tarzına uygun olarak, olumsuz yönlerini öne çıkararak eleştirmiştir.
Öncelikle bir eleştirmenin hayatı, ülkeyi, ülke insanını, dünyayı çok iyi tanıyan;
Metinde ortaya konan bilgi, tespit ve yo-
rumları belirleyiniz. Bunları gerekçe, kanıt, çok kitap okuyan, çok bilgili ve alanında çok iyi yetişmiş biri olması gerektiğini
hatırlayalım. Bu durumda, yazarın bilgi ve tespitlerinin doğru olduğu yani yazarın
tutarlılık ve geçerlilik açısından değerlendi-
riniz. köy hayatı ve köylülerin yaşam koşullarını çok iyi bildiğini söylemeliyiz. Dolayı-
sıyla yazarın tespitleri doğrudur.
Metinde öne çıkarılan köyü ve köylüyü anla- Yazara göre köyü ve köylüyü bir gözlemci gibi izleyip aktarmaktansa onların iç
ma, onları bir gözlemci olmaktan ziyade bir dünyalarını, kişiliklerini, umutlarını, acılarını, zayıflıklarını, güçlü yönlerini anlat-
roman gerçeği olarak anlatma niçin önemli- mak roman tekniği açısından daha kıymetlidir. Böyle olursa romanı okuyanın
dir? Açıklayınız. aklında köy değil, köylü insanlar kalır.

Metinde hangi anlatım türüne ağırlık veril-
miştir? Açıklayıcı anlatıma ağırlık verilmiştir.

Metinde düşünceyi geliştirme yollarından Açıklama, örnekleme, karşılaştırma, benzetme yöntemlerine yer verilmiştir.
hangilerine yer verilmiştir?

220 Türk Dili ve Edebiyatı