Page 221 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

4. Tema: Dilin Zenginliği

OTOBİYOGRAFİ Monografi (Tek Yazı): Ünlü bir kimsenin yaşamını, bir ya-
• Otobiyografi; bir düşünürün, bir sanatçının, bir sporcu ya zarın, sanatçının yaşamını ve yapıtlarını ya da herhangi bir
da tanınmış bir kişinin kendi yaşam öyküsünü anlattığı alanda tek bir konuyu ele alan ve onu özgün bir görüşle incele-
eserlerdir. Öz yaşam öyküsü de denir. yen uzunca inceleme yazısıdır. Monografiler bir kişi, yer, eser,
olay, konu hakkında yazılabilir.
• Kişi, kendi hayatını anlattığından öznel ifadelere sıkça rast-
lanır. Öz geçmiş / CV: İş başvurusunda bulunan veya işe alın-
• Otobiyografilerde birinci kişili anlatım söz konusudur. (... mak istenen adayın geçmişe dönük (özgeçmiş) tecrübelerini,
doğdum, öğrenim gördüm, eser yazdım vb.) akademik bilgilerini ve iletişim bilgilerini sunum yapan yazılı
• Otobiyografi ve anıda yazar kendi yaşamından söz ettiği belgedir. Öz geçmiş, çoğunlukla bir iş başvurusunda, kişinin
kendini tanıtmak için başvuru yaptığı kurum ya da kuruluşa
EDİTÖR YAYINLARI
için ikisi de ben merkezli yazı türüdür. verilmek üzere yazılır.
• Türk edebiyatında fazla gelişmeyen bu türün ilk örneği ola-
rak Kâtip Çelebi’nin Mizanü’l-Hak adlı eserinin “Hatime”si Hâl tercümesi: Osmanlı Dönemi’nde yazılan, daha çok öz
yani “son söz”ü gösterilmektedir. geçmiş özelliği gösteren eserlerdir

Biyografi ve Otobiyografi Arasındaki Fark
• Biyografi, bir kişinin hayatının bir başka yazar tarafından Dünya Edebiyatında Otobiyografik Eserler:
yazılmış ayrıntılı bir dökümüyken bir otobiyografi ise yaza- • Amerikan Edebiyatında Paul Auster’in İç Dünyamdan Not-
rın kendisi tarafından yazılmaktadır. lar
• Biyografiler hayatı anlatılacak kişiden bağımsız ve izinsiz • Isaac Asimov’un Dolu Dolu Yaşadım,

bir şekilde yazılabileceği için, bilgilerde maddi hata ola- • Fransız edebiyatında Andrè Gide’in Tohum Ölmezse adlı
sılığı vardır. Ancak otobiyografiler yazar tarafından, kendi eseri dünya edebiyatının tanınmış otobiyografilerindendir.
kendine yazıldığından maddi hata yapılma ihtimali daha
düşüktür.
• Biyografi, belirli bir zaman diliminde farklı kaynaklardan Türk Edebiyatında Otobiyografik Eserler

toplanan bilgileri içerir ve bu nedenle okuyucularına fark- Abidin Dino → Kısa Hayat Öyküm,
lı görüşler yansıtır. Öte yandan, bir otobiyografi ise kişinin Yusuf Akçura → Ya Kendim Ya da Defter-i Âmâlim
kendisi tarafından yazılır. Bu nedenle yazar gerçekleri ve
düşüncelerini kendi tarzında sunar, böylece okuyucuya dar Hasan Ali Yücel → Hayatım
bir bakış açısı ve genel bir ön yargı verir. Şevket Süreyya Aydemir → Suyu Arayan Adam
• Otobiyografide yazar ben yani birinci kişili anlatım kullanır. Ayşe Kulin → Babama
Bu da yazar ile okuyucu arasında yakın bir ilişki kurulma-
sını sağlar. Çünkü okuyucu, çeşitli yönleri o dönemin için-
deymiş gibi deneyimler. Biyografi tam tersine üçüncü şahıs Otobiyografi Yazarken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
bakış açısına göredir ve çok daha az samimidir. • Otobiyografi yazma sürecini keşfetmek, başlı başına bir in-
• Biyografi yazmanın amacı, okuyucuyu kişi ve hayatı hak- celeme konusunu oluşturabilir. Bununla birlikte, sürecin şu
kında tanıtmak ve bilgilendirmek iken otobiyografi, anlatı- adımları içermesi gerektiği söylenebilir:
cının yaşam deneyimlerini ve başarılarını ortaya çıkarmak • Öncelikle yazma nedenini belirlemeniz gereklidir. Hikâyede
için yazılır. hangi mesajları vermek istediğinizi ve hikâyenizin geniş bir
kitleyle paylaşmaya değer özelliklerini bulmanız gerekir.
• Otobiyografik bir taslak çizerek başlayabilirsiniz. Anlatınız;
Otobiyografi ile Anı Arasındaki Fark: yetiştirilme tarzınız, hayatınızı etkileyen önemli anlar, size
• Anı türünde yazarın amacı kendi hayatından ziyade döne- yön veren mentörleriniz, başarısızlık ve başarı hikâyeleriniz
hakkında bilgiler içermelidir.
mini ve tanık olduğu olayları da anlatmaktır. Otobiyografide
yazar, kendi hayatını anlatmaya yoğunlaşır. • İlk başta size kolay gelen ya da eğlenceli bölümlerle başla-
• İki türün ortak noktası birinci kişi ağzından anlatılmasıdır. manız tavsiye edilir. Çünkü bazen konuya giriş yapmak en
zorlu süreç olabilir.

Türk Dili ve Edebiyatı 221