Page 117 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Tema

EŞ SESLI (SESTEŞ) SÖZCÜKLER YAKIN ANLAMLI SÖZCÜKLER
• Yazılışları aynı, anlamları farklı kelimelere eş sesli • Eş anlamlı görünmelerine rağmen aralarında az da
sözcükler denir� olsa anlam farkı bulunan sözcüklere yakın anlamlı
sözcükler denir�
̛ Örnek:
Gül Yaz Çay ̛ Örnek:
Çiçek Gülmek Mevsim Yazmak İçecek Küçük Ő Eş → Dost Ő İstemek → Dilemek
türü eylemi adı eylemi türü akarsu Ő Tutmak → Yakalamak Ő Usanmak → Sıkılmak

EDİTÖR YAYINLARI
{ Not: Eş sesli kelimeler arasında hiçbir anlam iliş- Ő Dilerim ki her şey gönlünüzce olur! (Arzu etmek)
kisi yoktur�
Ő Bisiklet istemek herkes gibi onun da hakkı�
̛ Örnek: (Arzulamak)

Ő Kır saçlarını kestirince onu tanıyamadık� (Beyazla
siyahın karışımından oluşan bir renk�) • Yakın anlamlı sözcükleri, bazı durumlarda birbirinin
yerine kullanabiliriz ancak bu durumu genelleyeme-
Ő Kır yaşamını çok severdi� (Şehir ve kasabaların yiz�
dışında kalan, çoğu boş ve geniş yer�)
̛ Örnek:
“Kır” sözcüğü eş sesli bir sözcüktür.
Ő Kendisine doğru atılan topu tuttu�
Ő Kendisine doğru atılan topu yakaladı�
• Kelimeler arasında eş seslilik özelliği aranması için
kelimelerin gerçek anlamda kullanılması gerekir� Me- “Tutmak” ve “yakalamak” sözcükleri birbirinin yerini tuta-
caz anlam taşıyan kelimelerde eş seslilik aranmaz� cak şekilde kullanılmıştır.

̛ Örnek: ̛ Örnek:

Ő Topladığı kâğıtlar birden yandı� (Yok olmak�) Ő Polis, kaçan hırsızı çabucak yakaladı�

Ő Vaktinde değiştirilmeyen kâğıt paralar yandı� Ő Polis, kaçan hırsızı çabucak tuttu�
(Değerini yitirmek�)
“Yakalamak” sözcüğü cümlenin anlamına uygundur an-
cak “tutmak” sözcüğü cümlenin anlamına uygun değildir.
Birinci cümlede “yanmak” sözcüğü gerçek anlamda
kullanılmışken ikinci cümlede mecaz anlamda kullanıl-
mıştır. Dolayısıyla bu iki sözcük eş seslidir diyemeyiz. • Eş anlamlı sözcüklerle yakın anlamlı sözcükler bir-
biriyle karıştırılmamalıdır� Eş anlamlı sözcükler aynı
anlamı ifade eder� Yakın anlamlı sözcükler ise ara-
• Anlamları ve söylenişleri birbirinden farklı olup da larında anlamca bir yakınlık, benzerlik bulunan söz-
yazılışları düzeltme işaretiyle (^) ayrılan kelimeler eş cüklerdir�
sesli sayılmaz� Ő “darılmak küsmek alınmak” sözcükleri yakın

̛ Örnek: anlamlıdır� Bu sözcükler arasında anlamca bir
yakınlık söz konusudur�
Ő Halam hastalanınca hepimiz çok üzüldük�
Ő Dostuna gücenmişti� (Gücenmek: Kırılmak)
Ő Elindeki işleri hâlâ bitirmedi� Tavırlarından dolayı bana küstüğünü anlamıştım�
(Hoşa gitmeyen bir söz veya davranış yüzünden
“Hala” ve “hâlâ” sözcükleri eş sesli değildir.
görüşmez olmak)

Türkçe / 1. Tema 117