Page 122 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Tema

YARDIMCI DÜŞÜNCE BAŞLIK
• Paragrafta ana düşünceyi açıklayan, destekleyen, dü- • Bir yazının başına konulan ve konuyu kapsayan ifa-

şüncelere yardımcı düşünce denir� deye başlık denir�
• Bir paragrafta birden çok yardımcı düşünce olabilir� • Başlık parçada anlatılanı kapsamalı ve okuyucunun,

• Yardımcı düşünceler ana düşünceye açıklık kazan- parçanın ne anlattığı hakkında fikir yürütülebilmesini
dırmak için kullanılır� Yani paragrafta ana düşünceyle sağlamalıdır�
yardımcı düşünceler mutlaka uyum içinde olmalıdır� • Başlık, parçanın konusu ve ana düşüncesiyle alaka-

̛ Örnek: lıdır�
EDİTÖR YAYINLARI
Suyla oynamayı hatta yüzmeyi seven bir kedi türü • Yazıya konulacak başlık, bir sözcükten oluşabileceği
olabilir mi? Belki şaşıracaksınız çünkü suyu seven bir gibi birkaç sözcükten de oluşabilir�
kedi türü var� Hem de bizim ülkemize özgü bir tür� Bü- • Parçanın içeriği hakkında bilgi vermelidir�
tün dünya onu “Van kedisi” olarak biliyor� Ona “Türk- •
lerin yüzen kedisi” de diyorlar� Kendi isteğiyle suda İlgi çekici olmalıdır� Okurda yazıyı okuma isteği uyan-
yüzmeyi ve suyla oynamayı seven bir kedi türü o� Van dırmalıdır�
kedisinin özellikleri sadece suyu seviyor olmasıyla • Ana düşünceyi / duyguyu çağrıştırmalıdır�
bitmiyor� Ancak bilmeniz gereken en önemli nokta
sayılarının tükenmekte olduğu�
̛ Örnek:

Bu parçadaki yardımcı düşünceler: Yine bahar geldi� Tabiat sıcak gülümsemesini su-
Van kedisi; nuyordu insanlara� Ağaçlar çiçeklenmiş; kuşlar, arı-

→ Nesli tükenmekte olan bir canlı türüdür. lar çıkardıkları seslerle tabiata eşlik ediyordu� Gü-
neş, varlığını çevreyi ısıtarak hissettiriyordu� Gözün
→ Suyla oynamayı seven bir türdür.
gördüğü her yerin yeniden canlandığı, âdeta uzun
→ Türkiye’ye özgü bir kedi türüdür.
süren uykusundan uyandığı fark ediliyordu�
→ Farklı şekillerde adlandırılmıştır.
→ Kedi türlerinin birçoğu suyu sevmez. Bu parçanın başlığı → “Baharın Gelişi, İlkbaharda Doğa,
Yeniden Uyanış, Bahar” olabilir.

Paragraf Sorularında Y
Paragraf Sorularında Yardımcı Düşünceyi ardımcı Düşünceyi
Bulduran Soru Kalıpları:alıpları:
Bulduran Soru K KARA TOPRAK Başlık
• Bu paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla- Dost dost diye nicesine sarıldım

maz / çıkarılabilir? Benim sadık yarim kara topraktır�
• Yazarı böyle bir sonuca ulaştıran neden aşağıda-

kilerden hangisi olamaz / olabilir? Beyhude dolandım, boşa yoruldum
• Bu paragrafa dayanarak aşağıdakilerden hangisi Benim sadık yarim kara topraktır�
söylenemez / söylenebilir?
• Aşağıdakilerden hangisi bu paragrafta savunulan Bu şiirin başlığı → “KARA TOPRAK”tır.
görüş ile çelişir? → Okuyucu, başlıktan yola çıkarak parçada kara toprak-
• Bu metinde “ ” ile ilgili aşağıdakilerden han- tan bahsedildiğini anlamaktadır.
gisine değinilmemiştir / değinilmiştir? → Başlık birden fazla sözcükten oluşmuştur.
• Bu paragrafta aşağıdaki sorulardan hangisinin → Şiirin konusu da “kara toprak”tır ve başlığı yansıt-
yanıtı yoktur / vardır?
maktadır.

122 Türkçe / 1. Tema