Page 41 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

7. ÜNTE: KLASK ÇAĞDA OSMANLI TOPLUM DÜZEN PARAGRAF TESTİ 1

1 Osmanlı Devlet�’nde toplum; d�nler�, d�ller� ve ırkları bakı- 3 Şeh�rlerdek� mahalle halkı; cam� ve mesc�tler�n dışında
mından farklı kökenlerden gelen �nsanlardan oluşmuştur. kahvehane, bozahane g�b� mekânlarda veya düzenlenen
Temeldeyse Osmanlı toplumu d�nî �nançlar esas alınarak panayır ve şenl�klerde b�r araya gelm�şt�r. Türk toplu-
Müslümanlar ve gayr�müsl�mler şekl�nde �k� ana gruba munda kaynaştırıcı b�r özell�ğe sah�p olan bu mekân ve
ayrılmıştı. H�çb�r mezhep ve tar�kat ayrımı yapmadan, faal�yetler, b�reyler arasında sosyal bağların güçlenme-
İslam �nancını kabul eden herkese Müslüman den�lm�şt�r. s�nde, gelenekler�n sürdürülmes�nde ve �nançların taze-
Ümmet �se b�r peygamber�n tebl�ğ ett�ğ� d�ne �nanan veya lenmes�nde etk�l� olmuştur.
o d�ne mensup olan �nsanların meydana get�rd�ğ� toplu- Bu parça �ç�n kullanılab�lecek en uygun başlık aşağı-
luktur. İslam d�n�ne mensup olan Müslümanlar, Ümmet−� dak�lerden hang�s�d�r?
Muhammed olarak anılmıştır. Gayr�müsl�m tab�r� �se ehl�
k�tap olarak tanımlanan Hr�st�yan ve Yahud�ler� �fade A) Kahve Köşeler�
etmek �ç�n kullanılmıştır. B) Osmanlı Şeh�rler�nde Yaşam
Met�nde kullanılan anlatım b�ç�m� ve düşünce gel�ş- C) Osmanlı Şeh�rler�ndek� Mahalle Halkı
t�rme yolu aşağıdak�ler�n hang�s�nde doğru olarak D) Osmanlı Toplum Düzen�
ver�lm�şt�r? E) Türk Toplumunda Mekanlar ve Etk�ler�
Anlatım B�ç�m� Düşünce Gel�şt�rme Yolu
4 1.METİN
A) Açıklama Tanımlama
B) Açıklama Tanık Gösterme D�rl�k; m�rî araz� �ç�ndek� en gen�ş topraklardır. Maaş
C) Tartışma Tanımlama karşılığı ver�len d�rl�k toprakları gel�r�ne göre has,
zeamet ve tımar olarak üçe ayrılırdı. Arpalık; saray
D) Tartışma Örnekleme adamlarına ve �lm�ye sınıfından bazı yüksek rütbel�
E) Bet�mleme Örnekleme k�ş�lere çalıştıkları süre �ç�nde maaşlarına ek olarak
ver�len araz�lerd�r. Bu k�ş�ler, görevler�nden ayrıldık-
tan sonra �se emekl� maaşı olarak ölünceye kadar bu
araz�ler�n gel�rler�n� alırlardı. Paşmaklık �se; pad�şahın
2 M�llet s�stem�, Avrupa t�p� m�ll�yetç�l�ğe temel olamaz. annes�, kızları veya kız kardeşler� g�b� saray kadınla-
Çünkü Osmanlı Devlet�’ndek� m�llet sözü d�nî b�r a�d�yet� rına ver�len araz�lerd�r.
�fade eder. Bu kavramı, bugünkü ulus anlamında kullan-
mak, Doğu m�lletler�ne ancak XIX. asırda Batı’dan gelen 2.METİN
b�r kullanım b�ç�m�d�r. M�llet s�stem�, toplumun ırk ve d�l�ne Yurtluk ve Ocaklık; b�r bölgen�n esk� sah�b� olan ve
göre değ�l, d�n ve mezhep a�d�yet� esasına dayanır. Örne- o bölgen�n Osmanlı Devlet�’ne katılmasını sağlayan
ğ�n, Ermen�ler�n heps� Ermen� m�llet� olarak değ�l; Gregor- devlete sadakatle bağlılıklarını b�ld�ren mahallî beylere
yen, Katol�k ve Protestan olarak üç m�llet hâl�nde teşk�lat- ver�len araz�lerd�r. Mal�kâne; Osmanlı Devlet�’n�n,
lanmıştır. Osmanlı’dak� bu s�stem �ç�nde yer alan k�ş�n�n fet�hler� kolaylaştırmak ve teşv�k etmek �ç�n seferlere
a�d�yet� modern dünyadak� azınlık statüsü ve ps�koloj�- katılan öneml� komutanlara, derv�şlere ve ah�lere
s�nden farklıdır. Osmanlılar, her cemaate örf ve âdetle- fethed�len ülkelerde ver�len topraklardır. İslam dev-
r�ne göre b�r düzen kurma �mkânı verd�. Cemaatler, her letler�nden kalan topraklardak� beylere a�t mülkler�n,
türlü d�nî ve �ç �şler�n� düzenlemede serbest bırakıldı. Her pad�şah tarafından onlara bırakılmasıyla ortaya çıkan
m�llet grubunun yönet�m�, devlet �le �l�şk�ler�, �dar�, mal� araz�lerd�r. Mukataa �se; Osmanlı mal�yes�n�n verg�
ve adl� �şler� bu m�llet grubunun yönet�c�ler� tarafından toplama b�ç�mler�nden olan mukataa, gel�r� doğrudan
yürütülürdü. merkez haz�nes�ne g�den m�rî araz�ler� de �fade eder.

Bu parçada aşağıdak� anlatım b�ç�mler�nden hang�s� Aşağıdak�lerden hang�s� bu met�nler�n ortak yönle-
ağır basmaktadır? r�nden b�r� değ�ld�r?

A) Öyküleme A) Karşılaştırmaya yer verm�ş olmaları
B) Bet�mleme B) B�lg� vermek �ç�n yazılmaları
C) Açıklama C) Araz� bölümler�nden bahsetmeler�
D) Tartışma D) Açıklayıcı anlatım kullanılması
E) Örnekleme E) Örneklemelerden yararlanmaları

Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih 41
MARKAJ YAYINLARI