Page 40 - 10. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 6. ÜNTE: SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEKLATI

5 (…………………………………………………………….) 7
Bunlardan b�r�nc�s� merkezî otor�tey� tes�s etmek ve I. Bu büyük tören, Osmanlı Devlet yönet�m�nde şehza-
bu otor�teye rak�p olab�lecek güçler�n ortaya çıkmasını delere ver�len önem�n b�r gösterges�yd�.
engellemekt�r. İk�nc�s�, özell�kle ekonom�k bunalım ve
savaş zamanlarında haz�neye gel�r sağlama arzusudur. II. I. Murat Dönem�’nden �t�baren �se şehzadeler on dört
Üçüncü neden öneml� mevk�lere yükselenler�n öldükten on beş yaşına geld�kler�nde, sancakbey� olarak görev-
sonra var�sler�ne b�r şey bırakamayacaklarını düşünerek lend�r�lmeye başlandı.
dürüst davranmalarını sağlamaktır. Son olarak da dev- III. Pad�şahlar, devlet�n kuruluş dönemler�nde kardeşle-
let memurları �le tanınmış k�mseler�n çeş�tl� yolsuzluklar r�ne ve şehzadelere yönet�mde görevler ver�rd�.
sonucunda devlete a�t malları ele geç�rmeler� ya da bu IV. Sancağa çıkma �zn� ver�len şehzadeler, Şehzade
hususta şüphe duyulması hâl�nde bu malları yen�den Alayı den�len büyük b�r törenle başkentten uğurlanırdı.
haz�neye alma düşünces�d�r.
V. Sancaklara val� olarak atanan şehzadelere “Çeleb�
Bu parçanın konusu d�kkate alındığında, boş bırakı- Sultan” den�rd�.
lan yere aşağıdak�lerden hang�s� get�r�lmel�d�r?
Numaralanmış cümlelerle anlamlı b�r paragraf oluş-
A) Tanınmış k�mseler�n çeş�tl� yolsuzluklar sonucunda turmak �ç�n sıralama nasıl olmalıdır?
devlete a�t malları ele geç�rmeler� ya da bu hususta
şüphe duyulması hâl�nde bu malları yen�den haz�ne- A) II −III− I −V− IV
ye alma düşünces� vardı. B) V −II −III− I− IV
B) Merkezî otor�tey� güçlü kılmak �ç�n özell�kle ekonom�k C) III −II− V− IV− I
bunalım ve savaş zamanlarında haz�neye gel�r sağ- D) III− I− IV− II− V
lamak gerekmekted�r. E) V −I− II− IV− III
C) Osmanlı Devlet�’n�n kuruluş yıllarında sadece z�mme-
t�ne mal geç�renlere ve �syancılara uygulanan müsa-
dere s�stem� Fat�h Sultan Mehmet Dönem�’nden �t�ba- 8 Sancaklarda şehzadeler�n başkanlık yaptığı, D�vân−ı
ren b�r gelenek hâl�ne gelm�şt�r.
Hümâyun’un benzer� Şehzade D�vanları vardır. Şehzade,
D) Osmanlı Devlet�’n�n merkezî otor�tes�n� güçlend�rme- sancağı yönet�rken kend� D�vanı’na gelen davalara b�zzat
s�nde müsadere s�stem�n�n etk�ler� olmuştur. bakmış ve devlet yönet�m�n� uygulamalı olarak öğrenm�ş-
E) Osmanlı tar�h�nde sık sık başvurulan müsadere uygu- t�r. Sancakta bulunan Tımarlı s�pah�ler şehzadeye bağlı-
lamaları �le yönet�c�ler�n dört temel hedef� olmuştur. dır. Savaşlarda ordu komutanı olarak görev yapan şeh-
zadeler olduğu g�b� pad�şahın sefere çıktığı zamanlarda
6 Pad�şahın erkek çocukları olan şehzadeler�n doğum İstanbul’da taht kaymakamı olarak kalanlar da olmuştur.
haber� b�r hatt−ı hümâyunla vezîr�âzama b�ld�r�l�rd�. Devlet Bütün bunlar, şehzadeler�n devlet yönet�m� açısından çok
adamları pad�şahı tebr�k eder ve hed�yeler ver�rd�. Şeh- öneml� b�r rol oynadıklarının kanıtıdır. Sancağa çıkma
zade doğumları ülkede düzenlenen şenl�klerle kutlanırdı. usulüyle yet�şen şehzadeler, Osmanlı Devlet�’n�n en �ht�-
Devlet �ç�n resmî b�r olay kabul ed�len şehzade doğumu, şamlı pad�şahları olarak karşımıza çıkmıştır. Sancağa
b�r bayram n�tel�ğ�ndeyd�. Şehzadeler�n h�zmetler�n�n çıkma usulüyle yet�şen son pad�şah III. Mehmet’t�r. XVII.
karşılanması �ç�n annes� tarafından “usta” den�len genç yüzyıldan �t�baren şehzadeler eğ�t�mler�n� sarayda almaya
kızlar seç�l�rd�. Baş lala dâh�l ağa rütbes�ne sah�p olan üç başlamış fakat bu durum, şehzadeler�n devlet �dares�nde
k�ş� şehzadeye yardımcı olmak �ç�n atanırdı. tecrübes�z olmalarına neden olmuştur.
Bu parçada aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme- Bu met�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme-
m�şt�r? m�şt�r?
A) Şehzadelere at ve s�lah eğ�t�m� ver�ld�ğ�ne A) Sancaklardan k�m�n sorumlu olduğuna
B) Şehzadelere yardım �ç�n lalaların atanmasına B) D�vân−ı Hümâyun’a şehzaden�n başkanlık ett�ğ�ne
C) K�mlere usta den�ld�ğ�ne C) Şehzadeler�n devlet yönet�m�nde farklı görevler�n�n
D) Şehzadeler�n doğumu sonrası yapılan etk�nl�klere olduğuna
E) Şehzadeler�n bakımını üstlenen görevl�ler�n k�mler D) Sancağa çıkma usulünün ne zaman kaldırıldığına
olduğuna E) Sancağa çıkma usulünün faydalarına

40 Markaj Yaynlar / 10. Snf Tarih
MARKAJ YAYINLARI