Page 10 - 10. SINIF TARİH ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 10
4. ÜNİTE: BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENİYETİ PARAGRAF TESTİ 2
1 Kılıç Ehli (Seyfiye): Seyfiye sınıfını Enderun veya diğer 3 (I) Osmanlı Devleti’nde medreseyi bitirenlerden kadılığı
eğitim kurumlarında yetişen ve ümera da denilen kişi- isteyenler, mülazemetten sonra bir kasaba kadısı olabi-
ler oluşturmuştur. Bu sınıf kapıkulu askerleri ve tımarlı lirdi. (II) İlmiye sınıfından olan kadı, idare ve yargı görevini
sipahiler ile subaşı, sancakbeyi, beylerbeyi, vezir ve sad- yerine getirirdi. (III) Padişah tarafından atanan kadılar,
razam gibi görevlileri kapsamaktadır. Kalem Ehli (Kale- atandığı yerde padişah adına adaleti tesis ederdi. (IV)
miye): Devletin yazışma, mali ve dış işlerinden sorumlu Osmanlı devlet teşkilatında kadıların adli görevi yanında
nişancı, defterdar, reisülküttap gibi görevlilerden oluş- idari, beledi, askerî, mali ve noterlik alanlarında da görev
maktadır. Başlangıçta medrese eğitimi görmüş kimseler, ve yetkileri bulunmaktaydı. (V) Vakıfların denetçisi de
bu meslekte çoğunluğu teşkil ederken sonraları intisap olan kadılar; asayiş kuvvetlerinin, belediye hizmetlileri-
usulüyle yetişip yükselmiştir. İlim Ehli (İlmiye): Medrese- nin ve zabıta görevlilerinin de amiriydi. (VI) Ayrıca kadılar
lerden yetişen ve ulema da denilen kişilerden oluşmuş- evlenme, boşanma, veraset meselelerinde; merkezden
tur. Kadı, müderris, kazasker ve şeyhülislam gibi devlet gelen emirlerin tasdiki ve mahkeme kayıtlarının tutulma-
GİRİŞ YAYINLARI
görevlileri bu sınıf içerisinde yer almıştır. sında, her türlü akdin kaydedilmesinde, divanın emirleri-
nin halka bildirilmesinde ve sefer esnasında idaresinde
Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi
kullanılmıştır? bulunduğu yerde ordunun ihtiyaçlarının görülmesinde
sorumlu ve yetkiliydi.
A) Açıklama Bu metin iki paragrafa bölünmek istenirse ikinci
B) Benzetme paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle baş-
C) Betimleme lamalıdır?
D) Öyküleme A) II B) III C) IV D) V E) VI
E) Tartışma
4 Osmanlı Devleti’nde medreseler, İslami ilimleri üst
düzeyde öğreterek insanların yararına sunmayı amaç-
lamıştır. Medreselerde tefsir, hadis, kelam ve fıkıh gibi
temel İslami ilimlerin yanında matematik, astronomi,
fizik, mantık ve felsefe gibi akli ilimler de okutulmuştur.
Osmanlı müderrisleri akli ilimlerden özellikle mantık ve
matematiğe önem vermiştir. Medreseler; Osmanlı Dev-
leti’nde âlimlerin yetiştirildiği, bilginin üretildiği yerdir.
2 Osmanlılarda; eğitim-öğretimin sürdürülmesi, idari ve Orhan Bey’den itibaren diğer padişahlar da Bursa ve
adli hizmetlerin görülmesi ve sosyal, idari ve askerî konu- Edirne’de çeşitli medreseler yaptırmıştır. Medreseler,
larda dinî görüşün açıklanması gibi bazı görevler bulun- müderrislerinin yevmiyelerine göre 20’li, 40’lı, 60’lı med-
maktadır. Bu görevleri sırasıyla müderris, kadı ve müftü reseler şeklinde derecelendirilmiştir. Medresenin dere-
gibi kişiler gerçekleştirmiştir. İlmiye sınıfı içerisinde eğitim cesi yükseldikçe müderrisin geliri de artış göstermiştir.
ve öğretim görevini üstlenen ulema, derecelerine uygun En yüksek dereceli medrese Fatih’in yaptırdığı Sahn-ı
medreselerde müderrislik yapmış ve mesleki başarı gös- Seman Medreseleriydi. Daha sonra Kanuni Sultan Süley-
terenler ülkenin önemli medreselerine atanmıştır. man, Sahn-ı Seman Medreseleri ile aynı dereceye sahip
Süleymaniye Medreselerini yaptırmıştır.
Bu metinde aşağıdakilerden hangisine değinilme-
miştir? Bu metinde “medreselerle” ilgili aşağıdakilerden han-
A) İlmiye sınıfında kimlerin bulunduğuna gisine değinilmemiştir?
B) Müderrislerin sınavlarda başarı göstermesiyle atan- A) Hangi alanlarda eğitim verildiğine
dığına B) En yetkilisinin kadılar olduğuna
C) Osmanlılarda dinî konularda müftünün görevli oldu- C) Amaçlarına
ğuna D) Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin üst düzeyde yapıldı-
D) Osmanlılarda ilmiye sınıfının görevlerine ğına
E) Ulemanın medreselerde müderrislik yaptığına E) Padişahların gereken önemi verdiğine
Giriş Yayınları / 10. Sınıf Tarih 29
