Page 14 - 10. SINIF TARİH ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

7. ÜNİTE: KLASİK ÇAĞDA OSMANLI TOPLUM DÜzENİ PARAGRAF TESTİ 1

1 Osmanlı Devleti’nde toplum; dinleri, dilleri ve ırkları bakı- 3 Şehirlerdeki mahalle halkı; cami ve mescitlerin dışında
mından farklı kökenlerden gelen insanlardan oluşmuştur. kahvehane, bozahane gibi mekânlarda veya düzenlenen
Temeldeyse Osmanlı toplumu dinî inançlar esas alınarak panayır ve şenliklerde bir araya gelmiştir. Türk toplu-
Müslümanlar ve gayrimüslimler şeklinde iki ana gruba munda kaynaştırıcı bir özelliğe sahip olan bu mekân ve
ayrılmıştı. Hiçbir mezhep ve tarikat ayrımı yapmadan, faaliyetler, bireyler arasında sosyal bağların güçlenme-
İslam inancını kabul eden herkese Müslüman denilmiştir. sinde, geleneklerin sürdürülmesinde ve inançların taze-
Ümmet ise bir peygamberin tebliğ ettiği dine inanan veya lenmesinde etkili olmuştur.
o dine mensup olan insanların meydana getirdiği toplu- Bu parça için kullanılabilecek en uygun başlık aşağı-
luktur. İslam dinine mensup olan Müslümanlar, Ümmet-i dakilerden hangisidir?
Muhammed olarak anılmıştır. Gayrimüslim tabiri ise ehli
kitap olarak tanımlanan Hristiyan ve Yahudileri ifade A) Kahve Köşeleri
etmek için kullanılmıştır. B) Osmanlı Şehirlerinde Yaşam
GİRİŞ YAYINLARI
Metinde kullanılan anlatım biçimi ve düşünce geliş- C) Osmanlı Şehirlerindeki Mahalle Halkı
tirme yolu aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak D) Osmanlı Toplum Düzeni
verilmiştir? E) Türk Toplumunda Mekanlar ve Etkileri
Anlatım Biçimi Düşünce Geliştirme Yolu
4 1.METİN
A) Açıklama Tanımlama
B) Açıklama Tanık Gösterme Dirlik; mirî arazi içindeki en geniş topraklardır. Maaş
karşılığı verilen dirlik toprakları gelirine göre has,
C) Tartışma Tanımlama zeamet ve tımar olarak üçe ayrılırdı. Arpalık; saray
D) Tartışma Örnekleme adamlarına ve ilmiye sınıfından bazı yüksek rütbeli
E) Betimleme Örnekleme kişilere çalıştıkları süre içinde maaşlarına ek olarak
verilen arazilerdir. Bu kişiler, görevlerinden ayrıldık-
tan sonra ise emekli maaşı olarak ölünceye kadar bu
arazilerin gelirlerini alırlardı. Paşmaklık ise; padişahın
2 Millet sistemi, Avrupa tipi milliyetçiliğe temel olamaz. annesi, kızları veya kız kardeşleri gibi saray kadınla-
Çünkü Osmanlı Devleti’ndeki millet sözü dinî bir aidiyeti rına verilen arazilerdir.
ifade eder. Bu kavramı, bugünkü ulus anlamında kullan-
mak, Doğu milletlerine ancak XIX. asırda Batı’dan gelen 2.METİN
bir kullanım biçimidir. Millet sistemi, toplumun ırk ve diline Yurtluk ve Ocaklık; bir bölgenin eski sahibi olan ve
göre değil, din ve mezhep aidiyeti esasına dayanır. Örne- o bölgenin Osmanlı Devleti’ne katılmasını sağlayan
ğin, Ermenilerin hepsi Ermeni milleti olarak değil; Gregor- devlete sadakatle bağlılıklarını bildiren mahallî beylere
yen, Katolik ve Protestan olarak üç millet hâlinde teşkilat- verilen arazilerdir. Malikâne; Osmanlı Devleti’nin,
lanmıştır. Osmanlı’daki bu sistem içinde yer alan kişinin fetihleri kolaylaştırmak ve teşvik etmek için seferlere
aidiyeti modern dünyadaki azınlık statüsü ve psikoloji- katılan önemli komutanlara, dervişlere ve ahilere
sinden farklıdır. Osmanlılar, her cemaate örf ve âdetle- fethedilen ülkelerde verilen topraklardır. İslam dev-
rine göre bir düzen kurma imkânı verdi. Cemaatler, her letlerinden kalan topraklardaki beylere ait mülklerin,
türlü dinî ve iç işlerini düzenlemede serbest bırakıldı. Her padişah tarafından onlara bırakılmasıyla ortaya çıkan
millet grubunun yönetimi, devlet ile ilişkileri, idari, mali arazilerdir. Mukataa ise; Osmanlı maliyesinin vergi
ve adli işleri bu millet grubunun yöneticileri tarafından toplama biçimlerinden olan mukataa, geliri doğrudan
yürütülürdü. merkez hazinesine giden mirî arazileri de ifade eder.
Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak yönle-
ağır basmaktadır? rinden biri değildir?
A) Öyküleme A) Karşılaştırmaya yer vermiş olmaları

B) Betimleme B) Bilgi vermek için yazılmaları
C) Açıklama C) Arazi bölümlerinden bahsetmeleri
D) Tartışma D) Açıklayıcı anlatım kullanılması
E) Örnekleme E) Örneklemelerden yararlanmaları

Giriş Yayınları / 10. Sınıf Tarih 41