Page 15 - 10. SINIF FİZİK FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

2. ünİte: BaSInÇ ve kalDIrma kUvvetİ PARAGRAF TESTİ 1

1 Başparmak ile işaret parmağı arasına alınan kurşun 3 (I) Kuvvet sabit kalmak şartıyla yüzey alanı büyürse
kalem hafifçe sıkıştırıldığında Newton’ın etki-tepki yasası basınç azalır, küçülürse basınç artar. (II) Yüzey alanı
gereği iki parmağa da eşit büyüklükte kuvvetin etki ettiği ile basınç ters orantılı olduğundan kayak takımları aynı
görülür. Ancak işaret parmağında kalemin ucunun oluş- genişlikte daha uzun yapılır. (III) Bu sayede yüzey ala-
turduğu acı, başparmakta oluşan acıdan daha fazladır. nının büyütülmesi sağlanır. (IV) Bu sayede kayakçının
Bu olayın sebebi basınçtır. Sonuç olarak birim yüzeye dik ağırlığı geniş bir yüzeye yayılır. (V) Bu yayılma nedeniyle
olarak etki eden kuvvetin büyüklüğüne basınç, yüzeyin basınç küçülür ve kayakçı batmadan rahatça kayar.
tamamına etki eden dik kuvvete ise basınç kuvveti denir.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen numaralandırıl-
Bu parça aşağıdaki yönergelerden hangisine karşılık mış cümlelerin hangisinde belirtilmiştir?
söylenmiş olabilir? A) I B) II C) III D) IV E) V

A) Parmaklara yapılan basıncın etkilerini anlatınız.
B) Newton’ın etki-tepki yasası hakkında bilgi veriniz.
C) Parmağa baskı yapıldığında duyulan acının nedenini
yazınız.
D) Dik ve yatay zemine uygulanan kuvvetin sonucunu
belirtiniz.
E) Basınç ve basınç kuvvetini bir örnekle açıklayınız.

4 Ağır iş makinesi ve tank gibi büyük kütleli olup yumuşak
2 Katılar, üzerine etki eden kuvvetin yönünü ve büyüklü- zeminlerde ilerlemesi gereken araçlarda tekerlek yerine
ğünü değiştirmeden kuvveti iletir. Çivinin arkasına çekiçle palet kullanılır. Paletlerin yüzey alanları büyük olduğun-
vurulduğunda uygulanan F büyüklüğündeki kuvvet, çivi- dan araçların zemine uyguladığı basınç azalır. Bu durum
nin sivri ucuna iletilir. Ancak kuvvet uygulanan yüzeydeki paletli araçların yumuşak zeminde batmasını engeller ve
basınç ile sivri ucundaki basınç aynı değildir. Çivinin kuv- daha kolay ilerlemesine yardımcı olur. Develerin ayak
vet uygulanan yüzey alanı A , sivri ucunun yüzey alanı A tabanlarının geniş olması, kum üzerinde oluşturdukları
1
2
ise A >A olduğundan A yüzeyinde oluşan basınç (P ), basıncı azaltır ve kumda batmadan rahatlıkla yürümele-
2
1
1
1
A yüzeyinde oluşan basınçtan (P ) küçük olur. Sivri uçta rine yardımcı olur.
2
2
basıncın büyük olması çivinin tahta içerisinde ilerlemesini Parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangi-
kolaylaştırır.
sidir?
Bu parça dil ve anlatım yönünden değerlendirildi- A) Cismin yüzeye alanı arttıkça ağırlığı azalır.
ğinde aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
B) Cismin temas yüzey alanı arttıkça cismin yere uygu-
A) Farklı düşünmeye yönlendiren bir ifade kullanılmıştır. ladığı basınç azalır.
B) Bilimsel bir dil kullanılmıştır. C) Yüzey alanını genişledikçe yere yapılacak basınç da
C) Konu açıklayıcı bir anlatımla ele alınmıştır. artar.
D) Bir terimsel ifadenin tanımı yapılarak anlaşılırlığı sağ- D) Yüzeye uygulanacak kuvvet basınç ile ters orantılıdır.
lanmıştır. E) Cismin yüzeye temas alanı ile yere uygulanan basınç
E) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. doğru orantılıdır.

markaj yayınları / 10. Sınıf Fizik 15
MARKAJ YAYINLARI