Page 42 - 2024 KPSS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

İLK VE ORTA ÇAĞLARDA 1.

TÜRK DÜNYASI BÖLÜM

TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI Göçlerin Sonuçları
² Türk adı; ² Yeni devletler kuruldu.
Ý Çin kaynaklarında; miğfer,
² Kültürel etkileşim gerçekleşti.
EDİTÖR YAYINEVİ
Ý Uygur metinlerinde; güç, kuvvet,
² Bazı Türk devletleri millî benliklerini kaybetti.
Ý Kaşgarlı Mahmut’a göre; olgunluk çağı,
Ý Ziya Gökalp’e göre töre sahibi, ² Kavimler Göçü yaşandı. (İlk Çağ bitti, Orta Çağ başladı.)
Ý A. Wambery’e göre türük (türemek), ² Orta Asya’da nüfus azaldı.
Ý G. Doerfer’e göre devlete bağlı halk, ŗ NOT
gibi çeşitli anlamlarda kullanılmıştır. ¡ Türkler geniş bir coğrafi alana yayılmış, yazıyı
² Ayrıca; geç kullanmış ve göçebe hayat yaşamışlardır. Bu
Ý Türk adından ilk olarak Çin yıllıklarında bahsedilmiştir. durum Türk tarihinin bir bütün olarak incelenmesini
Ý Türk kelimesini siyasi olarak ilk kez Kök Türkler kul- zorlaştırmış ve Türklerin ana yurtlarının belirlenme-
lanmıştır. sini güçleştirmiştir.
Ý Türkiye kelimesi coğrafi bir terim olarak ilk kez ¡ At unsuru göçü kolaylaştırmıştır. Ayrıca at, Türkle-
Bizans kaynaklarında VI. yüzyılda Orta Asya için rin kabiliyet gücünü arttırmış ve savaşlarda başarılı
kullanılmıştır. olmalarında etkili olmuştur.
Ý Türkiye kavramı XI. yüzyıldan itibaren Anadolu için
kullanılmıştır. ORTA ASYA KÜLTÜR MERKEZLERİ
Türklerin Ana Yurdu Anav Kültürü: Aşkabat’ın güneydoğusunda yer alır.
² Türklerin ana yurdu “Orta Asya”dır. Orta Asya’nın en eski kültür bölgesidir. At ilk kez bu kül-
² Orta Asya; doğuda Kingan Dağları, kuzeyde Sibirya, türde görülmüştür.
batıda Hazar Denizi, güneyde Hindikuş ve Karanlık Afanesyevo Kültürü: Türklerin en eski kültür merke-
dağları ile çevrilidir.
zidir. Altay-Sayan Dağları’nın güneybatı bölgesindeki
ORTA ASYA TÜRK GÖÇLERİ Minusinsk Ovası’nda yer alır.
Göçlerin Sebepleri Kelteminar Kültürü: Bu kültür, Anav kültürünün etkisini
² İklim koşullarının değişmesi (Kuraklık, salgın hasta- taşır. Yerleşik hayatı benimsemişlerdir.
lıklar, otlak ve tarım alanlarının daralması)
² Bağımsız yaşama arzusu Andronova Kültürü: Yenisey yakınlarında bulunur. Bu
² Hayvan hastalıkları kültürü yaratanların Türklerin ilk ataları olduğu kabul edi-
² Boylar arası mücadeleler lir. Tunç ve altından yapılan en eski eşyalar bu kültüre
² Çin ve Moğol baskısı aittir.
² Yeni yurt edinme düşüncesi Karasuk Kültürü: Adını Karasuk Nehri’nden alır. Demir
İSKANDİNAVYA FİNLANDİYA Obi Irmağı işlenmeye başlanmıştır. Atlı göçebe kültürünü Orta
² Nüfusun artması Lena Irmağı madeni dünyanın pek çok bölgesine göre daha erken
SİBİ R Y A
Volga
Ýrtiþ Baykal Gölü Asya’ya yaymıştır.
Sayan Dağları
Don
A VRU P A RUS Y A Ötüken MANÇURYA
Cend
FRANSA Aral Gölü Balkaş Gölü Tagar Kültürü: Bölgedeki en gelişmiş kültürdür. Metal
BALKANLAR JAPON BÜYÜ
KARADENİZ Hazar Denizi Harzem Siriderya(Seyhun) Tanrı Dağları Altay Dağları Gobi Çölü DENİZ silahlar yapmışlardır. Bu kültürün mensuplarına Altaylılar
ÝTAL YA
ANADOLU Buhara Amuderya (Ceyhun) Kaşgar Tarım Havzası Sarı Irmak S A R I D
Taklamakan Çölü
SURİYE Mezopotamya İRAN Gök Irmak E N Ý Z K
AK D E N İ Z Karanlık Dağları denir.
K O
Ganj Irmağı ÇİN Y
BURMA İLK TÜRK DEVLETLERİ
K U Z E Y A F R İ K A
MISIR Kızıl Deniz Ç İ N D E N İ Z İ ANU
Nil
ARAP YARIMADASI
A F R İ K A Dekkan ÇİN HİNDİ İSKİTLER (SAKALAR) (MÖ VIII - MÖ II)
S
UMMAN BENGAL
DENİZİ KÖRFEZİ
Genişleme alanları ² Orta Asya kökenli, atlı göçebe Türk toplulukları tara-
H İ N T O K Y ANUS U Türklerin ilk ana yurtları
Göç yolları fından kurulmuştur.