Page 44 - 2024 KPSS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE 3.

SELÇUKLU TÜRKİYESİ (1072-1308) BÖLÜM

ANADOLU’YA İLK TÜRK AKINLARI ² Anadolu’daki ilk uç teşkilatı Bizans sınırında bu beylik
tarafından kurulmuştur.
² Anadolu’ya ilk Türk akınları Avrupa Hun hükümdarı
Uldız Dönemi’nde gerçekleşmiştir. ² Anadolu’da yapılan ilk medrese özelliği taşıyan Tokat -
Alp Arslan’ın emriyle ilk Türk komutanlar Anadolu’nun YAYINEVİ
Niksar Yağıbasan Medresesi’ni inşa etmişlerdir.
² Çağrı Bey henüz Büyük Selçuklu Devleti kurulmadan Kendi adına para bastıran hükümdarı Ahmet Gazi’dir.
önce, Gazneli ve Karahanlı baskıları ile bunalan hal- ² Bu para üzerinde Grekçe yazılar yer almıştır.
kına yurt bulabilmek için Anadolu’ya bir keşif seferi
düzenlemiş, Bizans kuvvetlerini yenerek ganimetler ² Danişmentname önemli destanlarıdır.
ile geri dönmüştür (1015-1021). ² Türkiye Selçukluları tarafından yıkılmıştır.

² Dandanakan Savaşı’ndan sonra Tuğrul Bey, Horo- MENGÜCEKLER (1080 - 1228)
san’a gelen Oğuz topluluklarını Çağrı Bey’in keşif Mengücek Gazi tarafından kurulmuştur. Gürcülerle
raporları doğrultusunda sistemli bir şekilde Anado- ² savaşmışlar ve Trabzon Rumlarının güneye inmesini
lu’ya yönlendirmiştir. önlemişlerdir.
² Türk akınlarını durdurmak ve Türkleri Anadolu’dan ² Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar’da hüküm sürmüş-
atmak isteyen Bizans, 1071 Malazgirt Savaşı’nı kay- tür.
EDİTÖR
betmiştir.
² Divriği Ulu Cami ve Külliyesi (ilk külliye) en önemli
² Malazgirt Savaşı Türkiye tarihi için bir dönüm noktası eserleridir.
oldu.
² Tıp, felsefe ve fizik alanında eserler veren Muvaffa-
² kuddin Abdüllatif bu dönemde yaşamıştır.
fethi ile görevlendirilmiş, fethedilen bölgelerde Sel- Türkiye Selçukluları tarafından yıkılmışlardır.
çuklulara bağlı beylikler kurulmuştur. ²
ARTUKLULAR (1102- 1231)
BİRİNCİ BEYLİKLER DÖNEMİ ² Alp Arslan’ın komutanlarından Artuk Gazi tarafından
² Malazgirt Savaşı’ndan sonra Alp Arslan’ın komutan- kurulmuştur.
larına ikta olarak verilen Anadolu’daki topraklarda, ² Üç kol halinde yönetimlerini sürdürmüşlerdir. Bun-
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın ölümünden sonra lar: Hasankeyf (Batman), Harput (Elâzığ) ve Mardin
bağımsız beylikler kurulmuştur. Artukluları.
² Malabadi Köprüsü, Hatuniye Medresesi, Kasimiye
SALTUKLULAR (1072 - 1202) Medresesi, Koçhisar’da Ulu Cami, Muzafferiye,
² Ebulkasım Saltuk Bey tarafından Anadolu’da kurulan Semanin, Şehidiye, Devegeçidi ve Artuklu Sarayı
ilk Türk beyliğidir. önemli mimari eserleridir.
² Erzurum ve çevresinde hüküm sürmüştür. ² Bu dönemde El - Cezerî sibernetiğin (denge, kontrol,
haberleşme, ayarlama ilmi) kurucusu olarak yetişmiştir.
² Gürcü ve Ermenilerle savaşmışlardır.
² Hasankeyf koluna Eyübiler, Harput koluna Türkiye
² Erzurum’daki Ulu Cami, Kale Cami, Üç Kümbet- Selçuklu ve Mardin koluna Karakoyunlular son ver-
ler, Mama Hatun Kümbeti ve Tepsi Minare Cami en miştir.
önemli eserleridir.
ÇAKA BEYLİĞİ (1081 - 1093)
² Türkiye Selçukluları tarafından yıkılmıştır.
² Çaka Bey tarafından kurulmuştur.
DANİŞMENTLER (1080 - 1178) ² İzmir’de hüküm sürmüştür.
² Danişment Ahmet Gazi tarafından kurulmuştur. ² Denizcilikle uğraşan ilk Türk beyliğidir.
² Sivas, Tokat, Kayseri ve Malatya’da hüküm süren bey- ² Çaka Bey ilk Türk denizcisidir.
lik Saltuklularla birlikte Haçlılarla mücadele etmiştir. ² Türkiye Selçukluları tarafından son verilmiştir.