Page 43 - 2024 KPSS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2.
TÜRK İSLAM TARİHİ
BÖLÜM

TÜRKLER VE İSLAMİYET TÜRKLERİN İSLAMİYET’E HİZMETLERİ

² Türk-Arap ilişkileri Hz. Ömer’in İran’ı fethi ile başlar. ² İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlenmişlerdir.
Sınır komşusu olan Araplar ve Türkler arasındaki ² İslamiyet’in geniş alanlara yayılmasını sağlamışlardır.
barutu öğrendi.İTÖR YAYINEVİ
ilişki Hz. Osman zamanında Arap ordularının Mave- ² Halifeliği koruyarak varlığını sürdürmesini sağlamış-
raünnehir’e girmesi ile çatışmaya dönüşmüştür.
lardır. Daha sonraları halifelik unvanını Osmanlılar
² Türkler, Emeviler’in uyguladığı Arap millîyetçiliği kullanmıştır.
yüzünden o dönemde İslamiyet’e sıcak bakmazken ² Dağınık haldeki Müslümanları bir araya toplamışlardır.
Abbasiler Dönemi’nde Abbasilerin uyguladığı hoş-
görü politikası sayesinde bu dönemde İslamiyet’i ² İslam kültür ve medeniyetinin gelişmesine ve yayıl-
kabul etmeye başlamışlardır. masına katkıda bulunmuşlardır.

² Türklerin, İslamiyet’i kabulünde etkili olan bir diğer ² Harezmi, Biruni, Farabi, İbn-i Sina ve Gazali gibi
gelişme de Talas Savaşı’dır. dünya çapında ünlü bilim adamlarının yetişmesini ve
önemli sanat eserlerinin meydana getirilmesini sağ-
TALAS (ATLIK) SAVAŞI (751) lamışlardır.

Talas Savaşı’nın Sebepleri ² Bağdat’ta dünyanın ilk üniversitelerinden kabul edilen
Nizamiye Medreseleri kurulmuştur.
² Orta Asya’daki otorite boşluğu
² Abbasilerin Türkistan’ı ele geçirmek istemesi
² Çin’in, İpek Yolu’na hâkim olmak istemesi İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ
Talas Savaşı’nın Sonuçları KARAHANLILAR (840 - 1212)
Karlukların yardımıyla Abbasiler savaşı kazandı.
²
Ayrıca Orta Asya’da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
ED ² Devletin kurucusu Bilge Kül Kadir Han’dır.
²
Batı Türkistan’a yönelik Çin tehlikesi ortadan kalktı.
²
Bu savaş Türk İslam tarihinin başlangıcı oldu.
²
Satuk Buğra Han (Abdülkerim) Dönemi’nde İslami-
²
yet’i resmi din olarak kabul etmişlerdir. Bunun etki-
Müslümanlar Çinlilerden kâğıt, matbaa, pusula ve
²
siyle Türklerde Ahilik teşkilatı, kümbet mimarisi, Arap
alfabesi ve vakıf sistemi gelişmiştir.
Karluklar İslamiyeti kabul etti.
²
İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başladı.
²
posta ve haberleşme teşkilatı, ilk Türk İslam eserleri,
TÜRKLERİN İSLAMİYET’E GİRİŞİNİ ² İlk vakıf, ilk kervansaray (ribat), ilk kubbeli cami, ilk
ilk burslu öğrenci sistemi Karahanlılara aittir.
KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER ² Dönemin ilk medresesi Semerkant’ta Tabgaç Buğra
² Abbasilerin izlediği hoşgörü politikası, Han tarafından yapılmıştır.
² Gök Tanrı inancıyla İslamiyet’in benzerlik göstermesi, ² En parlak dönemini Yusuf Kadir Han Dönemi’nde
(İkisinde de tek tanrı inancı vardır.) yaşamıştır.
² İslamiyet’teki ahlak kurallarının (anne ve babaya karşı ² En önemli şehirleri Semerkant, Buhara ve Kaşgar’dır.
saygılı olma, yalan söylememe, doğruluk, hırsızlık yap- Semerkant “Şehirlerin Şahı” olarak adlandırılmıştır.
mama, temizlik vb.) Türkler arasında yaygın olması, ² İkili yönetim mevcuttur (Federatif yönetim).
² Türklerdeki kurban kesme, cennet/cehennem ve ahi- ² Karahanlılar Dönemi’nde; Şir Kebir Cami, Arap Ata
ret inancı gibi kavramların İslamiyet’te de olması, Türbesi, Ayşe Bibi Türbesi, Ribatı Melik ve Tirmiz
² Her iki dinde de sosyal dayanışma anlayışının olması, Sarayı inşa edilmiştir.
² Müslüman tüccarların çalışmaları, ² Bimarhane adı verilen ilk hastaneler kurulmuştur.
² Türklerdeki “cihan hakimiyeti” ile İslamiyetteki “cihat” ² Resmi dili Türkçedir (Karahanlı ve Hakaniye Türk-
anlayışının benzerlik göstermesidir. çesi). Uygur Alfabesini kullanmışlardır.