Page 13 - 2024 KPSS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

8.
SÖZCÜK TÜRLERİ
BÖLÜM

SÖZCÜK TÜRLERİ Varlıkların Oluşuna Göre Adlar
Somut Adlar: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle
ADLAR (İSİMLER)
algılanabilen varlıkları karşılayan adlardır.
EDİTÖR YAYINEVİ
Varlıkları, kavramları karşılayan sözcüklerdir. İnsanoğlu
I ÖRNEK
yeryüzünde ve kâinatta görüp algıladığı tüm varlıklara
birer ad vermiştir. Adları çeşitli gruplar hâlinde incele- ● ses, ışık, sıcak, ağaç, koku, toprak, tahta, çanta, kutu,
yebiliriz: defter, çiçekler, top, gaz, tuşlar, kuş…
Soyut Adlar: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle
Varlıklara Verilişlerine Göre Adlar
algılanamayan ancak varlığını kabul ettiğimiz kavram ve
Cins Adlar: Aynı türden olan, benzeri bulunan varlıkları varlıkları karşılayan adlardır.
karşılayan adlardır.
I ÖRNEK
I ÖRNEK ● aşk, sevgi, korku, cesaret, melek, rüya, hayal, mut-
● elma, kalem, çocuk, balık, kuş, armut, ağaç, iplik, luluk, güzellik, sevinç, Tanrı, iyilik, keder, akıl, ruh…
ayran, peynir, el, kol, pembe, dört, akşam...
ADLARDA YAPI
Özel Adlar: Tek olan, benzeri bulunmayan varlıkları kar- Adlar yapı özellikleri bakımından üçe ayrılır:
şılayan adlardır.
Basit Adlar: Herhangi bir yapım eki almamış adlardır. Bir
I ÖRNEK adın çekim eki alması, onun basit olmasını engellemez.
● Ahmet, Selin, Hüseyin (kişi adları); Elazığ, Ankara Çekim ekleri diğer sözcüklerin de yapısını etkilemez.
(yer adları); Danimarka, Suriye (ülke adları); Yaban,
Simyacı, Varlık (kitap, dergi adları); İstanbul Valiliği, I ÖRNEK
Sağlık Bakanlığı (kurum adları); Türkçe, Farsça, İngi- ● ayak, tavuk, ağaç, elma, çocuk, yollar, duvardan,
lizce (dil adları); İslamiyet, Hristiyanlık, Alevilik (din, insanda, kedilere…
mezhep adları); Boncuk, Tekir (hayvan adları)...
Türemiş Adlar: Bir yapım eki yardımıyla bir ad veya
eylem kökünden türetilen yeni adlardır.
Varlığın Sayısına Göre Adlar
I ÖRNEK
Tekil Adlar: Sayıca tek bir varlığı karşılayan adlardır.
● ışıklı, gözlük, tatlıcı, kokusuz, başlık, kocaman, yolcu
I ÖRNEK (addan türeyen adlar)
● kalem, yol, ev, dede, roman, balık... ● yazıcı, durak, istek, yürüyüş, bakım, alıntı, kazı…
(eylemden türeyen adlar)
Çoğul Adlar: Sayıca birden çok varlığı karşılayan adlar- Birleşik Adlar: Kalıplaşma yoluyla iki adın, bir adla bir
dır. Adlara “-ler/-lar” eki getirilerek yapılır.
eylemin ya da iki eylemin birleşmesiyle oluşan adlardır.
I ÖRNEK
I ÖRNEK
● kalemler, yollar, evler, dedeler, romanlar, balıklar...
● olağanüstü, buzdolabı, kalemtıraş, ağaçkakan,
Çanakkale, kahvaltı (iki adın birleşmesiyle oluşanlar)
Topluluk Adları: Çoğul eki almadan birçok varlığı kar-
● bilgisayar, mirasyedi, ateşkes, hacıyatmaz (bir adla
şılayan adlardır.
bir eylemden oluşanlar)
I ÖRNEK ● yapboz, örtbas, dedikodu, kapkaç (iki eylemin birleş-
● toplum, halk, millet, ordu, bölük, sürü... mesiyle oluşanlar)