Page 18 - 2024 kpss dil bilgisi çalışma yaprakları data
P. 18
FİİLİMSİLER (FİİLİMSİ, İSİM-FİİL) KPSS
FİİLİMSİ (EYLEMSİ)
• Fiillere getirilen birtakım eklerle oluşturulan ve cümlede { Not: İsim-fiil ekleriyle türeyen bazı sözcükler zaman-
isim, sıfat, zarf görevinde kullanılan sözcüklere fiilimsi la kalıplaşarak kalıcı isim hâline gelir. Bu şekilde oluşan
denir.
sözcükler fiilimsi olma özelliğini yitirir. Fiilimsiyle bir nes-
Örnek: ne veya kavram adı olan bir kelimeyi ayırmanın yolu, o
› Denizi seyreden adam, birini bekliyor gibiydi. sözcüğü olumsuz hâle getirmektir. Sözcüğün olumsuzu
fiilimsi “-ma/-me” ekiyle yapılıyorsa bu sözcük fiilimsi, yapılamı-
yorsa kalıcı isimdir.
Fiilimsilerin Özellikleri
DATA YAYINLARI
» Fiilimsiler; cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde Örnek:
kullanılır. › Yanına kazma ve kürek alarak yola koyuldu.
kalıcı isim
» Fiilimsi ekleri, fiil kök ve gövdelerine gelir.
(kazmama → anlamsız)
» Fiilimsi ekleri olumsuz fiillerden sonra gelebilir.
» Bazı fiilimsi ekleri, zaman ekleriyle benzerlik göste-
rir. Ancak zaman eklerini alan fiiller, çekimli fiil olur. { Not: İsim-fiil eki olan “-ma / -me” ile olumsuzluk eki
» İçinde fiilimsi bulunan cümleler, genellikle birden olan “-ma / -me” karıştırılmamalıdır.
fazla yargı içerir. Örnek:
» Fiilimsiler bir fiil gibi kip ve şahıs ekleriyle çekimle- › İzin almadan konuşma. (Olumsuzluk eki)
nemez. En etkili konuşma buydu. (İsim-fiil eki)
{ Not: Bazı sözcükler, cümlede kullanıldıkları yere ve
aldıkları eklere göre tür değiştirebilir.
Soru:
Örnek: I. Anlamak, nasıl anlatsam bilmiyorum ama bir bakıma
› Saat 08.00’de köyümüze vardık. (fiil) alışmak demektir.
› Yüzlerinde çamur izleri vardı. (isim) II. Şaziye Hanım onu görebilmek için evine gitmeye
› Bitişe ilk varan yarışmacı kimdi? (fiilimsi) karar verdi.
• Fiilimsiler anlamlarına ve görevlerine göre üçe ayrılır: III. Başarının anahtarı yılmamak ve umudunu yitirme-
isim-fiiller, sıfat-fiiller ve zarf-fiiller. mektir.
IV. Ben, bana çok kötülük yapmış olsa bile, kimseyi
öldürmek istemem.
İSİM-FİİL
V. Gıda fiyatlarındaki artışı görmek gerek, bu konuda
• Fiillere “-ma, -ış, -mak” eklerinin getirilmesiyle oluştu- bir şeyler yapmak gerek.
rulan sözcüklere isim-fiil denir.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla isim-fiil
Örnek: yoktur?
› Uçağın kalkmasına az kaldı. A) I B) II C) III D) IV E) V
› Yol yürümekle, borç ödemekle biter.
› Ebru’nun kitap okuyuşuna hayranım. Çözüm: Cümlelerde kullanılan isim-fiiller:
I → anlamak, alışmak, demektir
{ Not: İsim-fiiller; isimler gibi iyelik eklerini, hâl eklerini
ve çoğul ekini alabilir. II → görebilmek, gitmeye
III → yılmamak, yitirmemektir
Örnek:
› Onun gelişi herkesi mutlu etti. (iyelik eki) IV → öldürmek (Sadece bir tane isim-fiil vardır.)
› Atın yularını çözmeye başladı. (hâl eki) V → artışı, görmek, yapmak
› Bu gülüşler çok anlamsız. (çokluk eki)
71
