Page 21 - 2024 kpss dil bilgisi çalışma yaprakları data

CÜMLE TÜRLERİ (YÜKLEMİN TÜRÜNE VE YERİNE GÖRE CÜMLELER) KPSS

CÜMLE TÜRLERİ YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER

• Bir yargı bildiren sözcük ya da sözcük grubuna cümle • Cümleler yüklemin bulunduğu yere göre üçe ayrılır.
denir. Cümleler sahip oldukları çeşitli özelliklere göre Kurallı Cümleler
dört ana başlık altında incelenir. • Yüklemi cümlenin sonunda bulunan cümlelere kurallı
ya da düz cümle denir.
YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER
Örnek:
• Cümleler yüklemi oluşturan sözcüğün türüne göre iki- › Ben seni unutmak için sevmedim.
ye ayrılır.
yüklem
› Soğuk bir kış sabahı yola çıktık.
DATA YAYINLARI
İsim (Ad) Cümleleri yüklem
• Yüklemi isim soylu sözcükler olan cümlelerdir. Devrik Cümleler
Örnek: • Yüklemi cümlenin başında ya da ortasında bulunan
› Yavrucağız günlerdir açmış . cümlelere devrik ya da kuralsız cümle denir.
isim Örnek:
› Dalgalan sen de şafaklar gibi ey nazlı hilal!
yüklem
{ Not: İsim soylu sözcükler yalnızca ek fiil alarak yük- › Elleri sıcaktı bakışlarının aksine.
lem olabilir.
yüklem
Örnek: Eksiltili Cümleler
› Beni arayan Abdullah'tı. • Yüklemi söylenmemiş, tamamlanmamış cümlelerdir.
yüklem Bu cümlelerde yüklemi okuyucu zihninde tamamlar.
Abdullah ismi “-idi” ek fiilini alarak yüklem olmuştur. Örnek:
› El sallayan kadınlar, yaşlılar, çocuklar...

› Ceketinin cebi delik. Bu cümlede yüklem söylenmemiştir. Okuyucu zihninde
yüklem “gördük” yüklemiyle cümleyi tamamlayabilir.
“Delik” ismi “-dir” ek fiiliyle yüklem olmuştur. Fakat ek fiil
düşmüştür. { Not: Ek fiili düşmüş cümleler eksiltili cümle değildir.
Örnek:
› Gözlerinde hep hüzün var.
{ Not: Yüklemi fiilimsi olan cümleler isim cümlesidir. yüklem
Yüklemdeki “-dır” ek fiili düşmüştür.
Örnek:
› Tek beklentim mutlu olmaktı.
yüklem Soru: Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin yerine
göre diğerlerinden farklı bir cümledir?
Bu cümlenin yüklemi isim-fiil eki (-mak) alarak fiil özelliğini
kaybetmiştir. Bu nedenle cümle, isim cümlesidir. A) Gözümün yaşını yüzdürdüm Hisar’a doğru.
B) Düşer üstüme akşamdan kalma sabah yıldızı.
C) Gönül sevdiyse yapacak bir şey yoktur.
Fiil (Eylem) Cümleleri
D) Bir lodos lazım şimdi bana, bir kürek bir de kayık.
• Yüklemi çekimli fiil olan cümlelerdir. E) Ağaçlandırdık sokakların kenarlarındaki kaldırımları.
Örnek:
› Ayağını yorganına göre uzat. Çözüm: Yüklemin yerine göre cümleler kurallı, devrik
fiil ya da eksiltili olabilir. A seçeneğindeki “yüzdürdüm”,
B seçeneğindeki “düşer”, D seçeneğindeki “lazım”, E
› Komşuda pişer , bize de düşer. seçeneğindeki “ağaçlandırdık” yüklemleri cümlelerin
fiil fiil sonunda olmadığından bu cümleler devriktir. C seçene-
ğindeki “yoktur” yüklemi ise cümlenin sonunda olduğu
› Gündoğusuna benzer acayip bir rüzgâr çıkmıştı . için cümle kurallıdır.
fiil
81