Page 16 - 2024 kpss dil bilgisi çalışma yaprakları data

EK FİİL (EK EYLEM) KPSS

2. Görevi: Basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yapmak Koşul (Şart) Birleşik Zaman (-ise): Herhangi bir kip

• Ek fiil, basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yaparken ekiyle çekimlenmiş bir fiile, şart kipi “-(i)se” eklenerek fiil
üç kip ekinden yararlanır: birleşik zamanlı yapılır.

» Görülen Geçmiş Zaman
Hikâye (Öyküleme) Birleşik Zaman (-idi) gülüyor - sa gülmüş - se
gülecek - se güldü - y - se
» Öğrenilen Geçmiş Zaman
Rivayet (Söylenti) Birleşik Zaman (-imiş) güler - se gülmeli -y - se
» Şart Kipi
Koşul (Şart) Birleşik Zaman (-ise) Yukarıdaki örneklerde “-(i)se” ek fiili kip eki almış bir fiile
eklenerek fiili birleşik zamanlı yapmıştır.
{ Not: Birden çok kip-zaman ekiyle çekimlenerek iki Örnek:
kip-zaman anlamı kazanmış fiillere birleşik zamanlı › Eve geç gelirsen azar işitirsin!
fiiller denir. Birleşik zamanlı fiiller haber veya dilek kip- › O bizi ararsa yarına döneceğimizi söyle.
lerinden biriyle çekimlenmiş bir fiile ek fiil eklenmesiyle
oluşturulur. › Onlar gelecekse biz gelmiyoruz.

Hikâye (Öyküleme) Birleşik Zaman (-idi): Herhangi bir
kip ekiyle çekimlenmiş bir fiile, ek fiilin görülen geçmiş za- EK FİİLİN OLUMSUZU
man eki “-(i)di” eklenerek fiil, birleşik zamanlı yapılır. • Ek fiillere olumsuzluk anlamı “değil” sözcüğüyle kazan-
dırılır.
Haber Kiplerine Göre Dilek Kiplerine Göre Örnek:
geliyor - du gelmeli - y - di › Arkadaşım benim kadar çalışkan değil. → çalış-
gelecek - ti gelse - y - di kan(dır)
gelir - di DATA YAYINLARI
gele - y - di
gelmiş - ti EK FİİLİN SORU HÂLİ
• Ek fiilin soru hâli, “mi” soru eki ile yapılır.
Yukarıdaki örneklerde “-(i)di” eki kip ekinin üzerine eklen-
diği için fiili birleşik zamanlı hâle getirmiştir. Örnek:
› Genç misiniz? › Tombul muyum?
Örnek:
› Ağaçtaki tüm meyveleri toplatmıştı.
› Selim, bahçedeki odunları kırıyordu. Soru: “Çık-” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde birleşik
› Seninle hafta sonu buluşmalıydı. zamanlı fiil olarak kullanılmıştır?
A) Eline batmış olan dikeni çıkardı.
Rivayet (Söylenti) Birleşik Zaman (-imiş): Herhangi bir B) Her yaz tatilinde yurt dışına çıkardı.
kip ekiyle çekimlenmiş bir fiile, ek fiilin duyulan geçmiş za-
man kipi “-(i)miş” eki eklenerek fiil birleşik zamanlı yapılır. C) Hayat Hanım’ın kızı diş çıkardı.
D) Üzerindeki mantoyu çıkardı.
Haber Kiplerine Göre Dilek Kiplerine Göre E) Öfkesini bizlerden çıkardı.

seviyor - muş sevmeli - y - miş
Çözüm: Birleşik zamanlı fiil, birden çok kip-zaman eki
sevecek - miş sevse - y - miş alan fiildir. Seçeneklerde verilen “çık-” fiili B seçeneğin-
sever - miş seve - y - miş de birleşik zamanlı kullanılırken A, C, D ve E seçenek-
lerinde basit zamanlıdır.
Yukarıdaki örneklerde “-(i)miş” eki, kip eki almış bir fiile A, C, D ve E → çık - ar - dı → basit zamanlı fiil
eklenerek fiili birleşik zamanlı yapmıştır.
fiil yapım haber
Örnek: kökü eki kipi
› Sizinle eskiden görüşmeliymişim. B → çık - ar - dı → birleşik zamanlı fiil
› Onlar da sizinle görüşecekmiş. fiil haber ek
kökü kipi fiil
› Orkun da ödevini yapsaymış.
69