Page 91 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 987
Kirecin içerisindeki magnezyum oksidin oranı
85 Adı geçen iki karbonattan başka madde mevcut
%5'ten fazla ise bu kireç magnezyumlu kireç olarak
sınıflandırılır. Bunların çoğu dolomitik kireç taşı veya
%30'dan fazla magnezyum oksit içeren şekilleridir.
değilse, sönmemiş kireç ya da magnesit, suyla
birleşerek sönmüş kireci meydana getirirler. Bu işlem
kirecin söndürülmesi olarak bilinir. Hidrolik özellikleri
KİREÇLER olan kireçlerde bileşik halde bulunan bir kısım kireç
tutulur, yalnızca serbest halde bulunan kireç
söndürülür. Yeni, taze kirecin söndürülmesi, çok fazla
ısının açığa çıktığı ve malzemenin önemli ölçüde
DATA YAYINLARI
genleştiği çok kuvvetli bir reaksiyondur;

Söndürme işlemi CaO + H O Ca(OH) 2
2
(Isı Çıkarılarak Oluşur) Sönmüş Kireç (Kalsiyum Hidroksit)

Magnezya ile benzer fakat sadece biraz yavaş bir
reaksiyon oluşur;
MgO + H O Mg(OH )
2
2
(Isı Çıkarılarak Oluşur) Sönmüş Kireç (Magnezyum Hidroksit)

Kalsinasyon işlemi, kireç ocaklarında kömür veya
odun kullanılarak (çalı kireci) veya fabrikalarda sıvı
yakıt kullanılarak gerçekleşir. Söndürme işlemi ise,
teknelerde ve kireç kuyularında veya fabrikalarda su
püskürtülerek sağlanır. İlkel bir yöntem olan kireç
kuyularında kireç fazla su ile söndürüldüğünden ürün
Ca(OH) +H O şeklindedir ve "yağlı kireç" olarak
2
2
adlandırılır. Fabrikalarda ise sönmüş kireç İnce toz
Kireç, alçı gibi çok eski bir bağlayıcıdır. İnşaat halinde olup, çimento gibi torbalar içinde satılır. Buna
kireçleri, çimento veya alçı ile tuğla harcı, kaplama hidrat veya hidrate kireç de denilir.
Kirecin sertleşmesi üç aşamada olur. Bunlar
veya sıva gibi işlerde çok yaygın olarak kullanılır. kuruma, Ca(OH) formülünde kristalleşme, havanın
Kirecin hammaddesi kalker taşı, tebeşir gibi CaCO3 2
(kalsiyum karbonat) kökenli külteler veya dolamit gibi CO ile birleşerek karbonatlaşmadır. Kuruma ve
2
CaCO3, MgCO3’den (kalsiyum ve magnezyum kristalleşme geçicidir. Suyla karıştırılınca kireç tekrar
karbonat) oluşan kütlelerdir. Birinci gruptan elde edilen yumuşar. Asıl sertleşme karbonatlaşma sonucudur.
kireç beyaz renklidir, ikinciden elde edilenler ise esmer, Ca(OH) +CO 2 → CaCO +H O
2
2
3
dayanımı nispeten yüksek olanlardır. Bu reaksiyon çok yavaş olur. Havanın ve özellikle
Aşırı hidrolik kireçler, bileşimi ve özellikleri portland CO 'nin varlığı zorunludur. Bu nedenle kireç bir
2
çimentosuna benzeyen kireçlerdir. Bu gibi kireçler Mavi “havada sertleşen bağlayıcı”dır.
Lias tipindeki kireç taşlarından üretilir. Bazen Doğal ya Kireç harcı düşük dayanımlıdır, suya dayanmaz,
da Roma Çimentosu olarak da adlandırılan bu çözülür. Günümüzde bu yüzden kireç tek başına
kireçlerin, hammaddelerinin bileşimi portland bağlayıcı olarak kullanılmaz, muhakkak çimento ile
çimentosu yapımına elverişli olduğu için İngiltere'de karıştırılarak kullanılır. Ancak sıva, duvar harcında,
ticari olarak üretilmemektedir. kireç katılması yararlıdır. Kireç sayesinde malaya
Kirecin üretiminde iki aşama vardır. Bunlar kireç yapışmayan, duvara yapışan ve perdahlama sırasında
taşının yakılması ve söndürme işlemidir. çatlamayan bir sıva elde edilir. Kireç hakkında
bilinmesi gereken bir diğer husus da kirecin
900C kaynatılması halinde suda eriyirliğinin azalmasıdır.
Yakılma işlemi CaCO3 CaO+ CO2 Kalorifer kazanlarının, borularının tıkanmasındaki
(Kalsiyum Karbonat)(Isı)(Sönmemiş Kireç+ Karbondioksit) neden kirecin bu özelliğidir.
Bazı durumlarda magnezyum karbonatta olabilir.
Bu durumda reaksiyon,
MgCO3 MgO+ CO2
(Magnezyum karbonat) (Isı) (Magnezyum+Karbondioksit)