Page 110 - Matematik Çalışma Yaprakları - Giriş Yayınları
P. 110

TYT MATEMATİK                                                                    13. BÖLÜM “∨” BAĞLACI


                              “∨” BAĞLACI
                                                                  Ÿ   “∨” bağlacı ile bağlanan önermelerden birinin doğ-
            En az iki önerme “∨” bağlacı ile birbirine bağlanabilir. Ör-  ruluk değeri biliniyor fakat diğerininki bilinmiyorsa;
            neğin;
                                                                  p ∨ 0 ≡ p [p ≡ 1 ise 1 ∨ 0 ≡ 1      p ≡ 0 ise 0 ∨ 0 ≡ 0
            p: “Bir hafta 7 gündür.”
                                                                  olacaktır.]
            q: “Kar beyazdır.”
                                                                  p ∨ p ≡ p [p ≡ 1 ise 1 ∨ 1 ≡ 1      p ≡ 0 ise 0 ∨ 0 ≡ 0
            Bu iki önermeyi “∨” bağlacı ile birbirine bağlarsak;
                                                                  olacaktır.]
            p ∨ q: “Bir hafta 7 gündür. “veya” kar beyazdır.” şeklinde
            birleştiririz.                                        p ∨ 1 ≡ 1 [p ≡ 1 ise 1 ∨ 1 ≡ 1      p ≡ 0 ise 0 ∨ 1 ≡ 1
                                                                  olacaktır.]
            O hâlde “∨” bağlacı veya diye okunur.
            “p ∨ q” ifadesine de p veya q bileşik önermesi denir.  p ∨ p' ≡ 1 [p ≡ 1 ise p' ≡ 0 ve 1 ∨ 0 ≡ 1  p ≡ 0 ise
                                                                  p' ≡ 1 ve 0 ∨ 1 ≡ 1 olacaktır.]
             {   p ∨ q önermesi p' ve q’ nun en az biri doğru iken
             doğru her ikisi birden yanlış olduğunda yanlış olur.
                                                                 Örnek:
                 p       q      p ∨ q
                 1       1       1                               (q ∨ 0)' ∨ (q ∨ q)' bileşik önermesinin en sade hâli aşağı-
                 1       0       1                               dakilerden hangisidir?
                 0       1       1                               A) 0       B) 1       C) q       D) q'      E) (q')'
                 0       0       0
             O hâlde;

             p ∨ q ≡ 0 ise; iki önerme de yanlış olmalıdır.      Çözüm:
             p ≡ 0 ve q ≡ 0
                                                                 (q ∨ 0) ≡ q    (q ∨ 0)' ≡ q'
             p ∨ q ≡ 1 ise; iki önermeden en az biri doğru olmalıdır.
                                                                 (q ∨ q) ≡ q    (q ∨ q)' ≡ q'       O hâlde;


            Örnek:                                               (q ∨ 0)' ∨ (q ∨ q)' = q' ∨ q' ≡ q' olur.
            p: “Her sayının karesi çifttir.”

            r: “Bir tek sayı ile bir çift sayının çarpımı çifttir.”
                                                                 “∨” BAĞLACININ ÖZELLİKLERİ
            q: “0 ne pozitif ne de negatif bir sayıdır.”

            s: “Tüm asal sayılar tektir.” önermeleri veriliyor.  •  p ∨ q ≡ q ∨ p  [Değişme özelliği]
            Buna göre aşağıdakilerden hangisi hangisinin doğruluk   •  p ∨ (q ∨ r) = (p ∨ q) ∨ r  [Birleşme özelliği]
            değeri 0'dır?

            A) p ∨ q              B) p ∨ s             C) p ∨ r  Örnek:

                         D) r ∨ s          E) q ∨ s              (p' ∨ q') ∨ q önermesinin en sade hâli aşağıdakilerden
                                                                 hangisidir?
            Çözüm:
                                                                 A) 0        B) 1       C) p       D) q        E) p'
            p ≡ 0, r ≡ 1, q ≡ 1, s ≡ 0
                                                                 Çözüm:
            p ∨ q ≡ 0 ∨ 1 ≡ 1, p ∨ s ≡ 0 ∨ 0 ≡ 0

            p ∨ r ≡ 0 ∨ 1 ≡ 1, r ∨ s ≡ 1 ∨ 0 ≡ 1                 (p' ∨ q') ∨ q ≡ p' ∨ (q' ∨ q)  [Birleşme özelliği]

            q ∨ s ≡ 1 ∨ 0 ≡ 1                                    q' ∨ q ≡ 1 ise p' ∨ 1 ≡ 1
                                                                                                              109
   105   106   107   108   109   110   111   112   113   114   115