Page 421 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 421
7. Ünite: Bölgeler, Ülkeler ve Küresel Bağlantılar
b. Beşeri Bölgeler
b. Beşeri Bölgeler Tarım Özelliklerine Göre Bölgeler
• Nüfus, yerleşme şekilleri, eğitim, kültür ve ekonomik özel- • Tarımsal faaliyetlere göre belirlenen ekonomik özelliği ta-
likler göz önüne alınarak bölgeler oluşturulur� rım olan bölgeleri kapsar�
• Ayrıca siyasal bloklar, askeri ittifaklarla da bölgeler oluşturulur� • Ekstansif (ilkel) tarım bölgesi, intansif tarım bölgesi (mo-
• Beşeri özellikler dikkate alınarak oluşturulan bölgelerin sı- dern tarım), tahıl tarım bölgesi, nadaslı kuru tarım bölgesi,
nırları zamanla değişebilir� Çukurova tarım bölgesi gibi�
• Örneğin; seyrek nüfuslu bir bölge ekonomik etkinliklerin Turizm Bölgeleri
gelişmesine paralel olarak göçlerle yoğun nüfuslu bir böl- • Turizm faaliyetlerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar� An-
geye dönüşebilir� talya turizm bölgesi, İsviçre kış turizm bölgesi gibi�
• Gebze, Antalya, Eskişehir gibi ya da Nato, Avrupa Birliği Serbest Ticaret Özelliklerine Göre Bölgeler
EDİTÖR YAYINLARI
gibi siyasi bölgelerde sınırlar genişleyebilir� • Bu bölgeler kara, demir, deniz ve hava yolu özelliklerine
Nüfus Bölgeleri göre oluşturulmuştur�
• Dünya genelinde nüfusun dağılışı düzensizdir� Seyrek ve Sanayi Bölgeleri
yoğun nüfuslu alanlara göre nüfus bölgeleri oluşturulabilir� • Sanayi faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı alanlar sanayi
• Kır, kent nüfusuna, yaşam süresine, doğum ve ölüm ora- bölgelerini oluşturur�
nına ve ortalama yaşam süresine göre de bölgeler oluş- • Dünya genelinde ABD’nin kuzeydoğusu, Rusya Federasyo-
nu’nun batısı ile Japonya, Çin, Güney Kore Avrupa’nın batı
turulabilir�
ve kuzeybatısı sanayinin geliştiği bölgelerdir�
Yerleşme Özelliklerine Göre Bölgeler • Türkiye’de Balıkesir, İstanbul ve Ankara kimya sanayisinin
• Yerleşim bölgeleri, yerleşim tipleri ve bunların özellikleri geliştiği bölgelerdir�
esas alınarak oluşturulmuş beşeri bölgelerdir� Madencilik Bölgeleri
• Örneğin; Türkiye’nin dağınık kırsal yerleşme bölgeleri bu • Maden yataklarının bulunduğu alanlara, çıkarılan maden
şekilde oluşturulmuştur� türüne, maden ocağının işletme türüne göre maden bölge-
Kültür Özelliklerine Göre Bölgeler leri oluşturulabilir�
• İnsan topluluklarının dil, din, ırk veya etnik kültürel özellikle- • Bakır madeni üreten ülkelerin oluşturduğu bölgeler maden
ri esas alınarak oluşturulan beşeri bölgelerdir� bölgelerine örnek verilebilir�
• Örneğin; Türk Kültür Bölgesi, Ural Altay Dil Bölgesi bu şe- Karma Bölgeler
kilde oluşturulmuş bölgelerdir� • Birden fazla işlevin ön plana çıktığı bölgeleri kapsar�
Idari Özelliklerine Göre Bölgeler • Örneğin; İstanbul, karma bir bölge özelliği gösterir� Turizm,
• Bu bölgeler yönetim bölgeleridir� Belirli siyasi ölçütlere göre sağlık, ticaret, eğitim, kültür ve sanayi bölgelerinde yer alır�
oluşturulmuş yönetim alanlarını kapsar� 2. IŞLEVSEL (FONKSIYONEL) BÖLGELER
Planlama Özelliklerine Göre Bölgeler • İşlevsel özelliklerine göre ayrılan bölgeler ekonomik ve
• Belirli yerlerin coğrafi özellikleri göz önüne alınarak oluş- kültürel bakımdan bölgesel, yerel, ulusal ve küresel olarak
turulan bölgelerdir� Bu bölgelerin coğrafi özelliklerine göre diğer bölgelerle etkileşim içindedir�
planlamalar ve yatırımlar yapılır� • İşlevsel bölgeler bir odak nokta etrafında gelişmiştir� Bu
• Bu bölge türüne örnek olarak ülkemizdeki GAP (Güneydo- odak nokta çeşitli faaliyetlerin işleyişini kontrol eden bir
merkez konumundadır�
ğu Anadolu Projesi), KOP (Konya Ovası Sulama Projesi), • Bölgenin tamamı bu merkezin etkisi altındandır�
DOKAP (Doğu Karadeniz Projesi) verilebilir�
Mülki Idari Özelliklerine Göre Bölgeler Idari Özelliklerine Göre Bölgeler
Mülki
Ekonomik Özelliklerine Göre Bölgeler • Ülkeler hizmetlerin yurt genelinde yayılışını ve denetimini
• Yeryüzünde sürdürülebilen tarım, hayvancılık, sanayi, tu- kolay yapabilmek amacıyla yönetim şekillerine göre idari
rizm, madencilik, ulaşım ve ticaret gibi ekonomik faaliyetle- birimlere ayrılır�
re göre bölgeler oluşturulabilir� • İl, ilçe ve köy idari alanda oluşturulmuş bölgelerdir�
• Çukurova tarım bölgesi, Antalya turizm bölgesi, Zonguldak • Türkiye’de ilçeler bir araya gelerek il idare bölgelerini oluş-
maden bölgesi gibi� Ayrıca birçok ekonomik faaliyeti bir arada turmuştur�
yürüten karma bölgeler (Bursa, İzmir gibi) oluşturulabilir� • Türkiye’nin 81 idari bölgesi bulunmaktadır�
Coğrafya 421
