Page 422 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 422
7. Ünite: Bölgeler, Ülkeler ve Küresel Bağlantılar
Yerel Yönetim Özelliklerine Göre Bölgeler erel Yönetim Özelliklerine Göre Bölgeler
Y ������������������������������ • Doğal özelliklere göre belirlenen bölge sınırları uzun za-
• Kasaba ve şehir yerleşmelerinde yönetim görevi yapan be- man diliminde değişmezken beşeri ekonomik özelliklere
lediyelerin ve il özel idarelerin hizmet alanlarına göre oluş- göre belirlenen bölge sınırları kısa zaman dilimi içerisinde
turulan bölgelerdir� değişebilir� Ayrıca ülkeler bölünebilir ve idari sınırlar deği-
• Belediye sınırlarıyla belirlenen bu bölgeler aynı zamanda şebilir�
şehrin veya kasabanın yerleşim alanı ile de örtüşmektedir� • İşlevini yitirip tamamen ortadan kalkan bölgeler daha çok
siyasi bölgelerdir�
Kamu Kurumlarının Hizmet Özelliklerine Göre amu Kurumlarının Hizmet Özelliklerine Göre • Örneğin; 1937 yılında Türkiye, İran, Irak ve Afganistan ta-
K
Bölgeler rafından kurulan Sadabat Paktı zamanla işlevini yitirerek
Bölgeler
• Kamu hizmetlerinin ülke genelinde daha kontrollü biçimde ortadan kalkmıştır�
yürütülmesini sağlamak için oluşturulan bölgelerdir� • 1934 yılında Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlü- tarafından kurulan Balkan Antantı da aynı şekilde ortadan
ğü, Kara Yolları Genel Müdürlüğü ülkemizde hizmet bölge- kalkmıştır�
leri bulunan kamu kurumlarından bazılarıdır�
Doğal ve Beşeri Bölge Sınırlarının Çakışması
Doğal ve Beşeri Bölge Sınırlarının Çakışması
KRITERLERE GÖRE BÖLGE SINIRLARI • Siyasi ve idari bölgeleri gösteren haritalar incelendiğinde
Bölge Sınırlarının Oluşturulması
Bölge Sınırlarının Oluşturulması siyasi bölge sınırlarının ülke sınırlarını izlediği görülür�
• Bölge sınırlarının bir kısmı doğal olarak oluşmuştur� Bazı • Örneğin; Birleşmiş Milletlere üye ülkeler haritasında ülke
bölge sınırları ise insanlar tarafından oluşturulmaktadır� sınırları takip edilir�
•
Aynı şekilde bir ülkenin idari bölünüş haritası illerin sınırla-
• EDİTÖR YAYINLARI
Bu sınırların oluşturulmasında birçok kriter göz önünde bu-
lundurulmaktadır� rını izler� Ancak bölge sınırları çok değişik amaç ve ölçüt-
• Bölge sınırlarının çizilmesinde yaygın olarak kullanılan öl- lerle belirlendiği için, siyasi ve idari sınırlar ile çakışmazlar�
çütler, bölgelerin işlevsel özellikleri ve doğal unsurlardaki • Örneğin; Divriği ilçesi Sivas ilinin sınırları içerisinde iken,
benzerliklerdir� coğrafi olarak Doğu Anadolu Bölgesi sınırları içerisinde
• Örneğin; nüfus bölgeleri oluşturulurken nüfus sayımı verile- kalır�
rinden, tarımsal bölgeler oluşturulurken tarımsal verilerden • Aynı şekilde Elbistan ilçesi Kahramanmaraş iline bağlıdır
fakat Doğu Anadolu coğrafi bölgesinde yer alır�
ve benzerliklerden yararlanılır�
• Bölge sınırlarını kesin hatlarla birbirinden ayırmak oldukça BÖLGE SINIRLARINDA DEĞIŞIM
güçtür� • Bir bölge sınırını oluşturmada kullanılan kriterlerin özelli-
• Bölge sınırları genelde kademeli bir geçiş gösterir� Özel- ğinde yaşanacak değişim o bölgenin sınırının da değişme-
likle doğal özelliklere göre belirlenen bölgelerde bu durum sine neden olur�
daha net görülür� • Örneğin seyrek nüfuslu bölge içinde yer alan bir yer, farklı
• Örneğin; Ekvatoral iklimden çöl iklimine geçişte savan ve sebeplerle nüfusun toplanma alanı hâline gelirse yoğun nü-
step iklimlerinin oluşması gibi��� Ya da ülkemizde Akdeniz fuslu bölge sınırı içinde yer almaya başlar�
ikliminden İç Anadolu karasal iklimine geçişte Göller Yöre- • Bölgelerin sınırlarında yaşanması olası değişimin süresi,
si’nde görülen geçiş iklimi gibi� bölge türüne ve bölge belirleme kriterlerine göre değişken-
• Bölge sınırları doğal, beşeri veya ekonomik koşullara bağlı lik gösterir�
olarak zaman içinde değişiklik gösterebilir� • Örneğin doğal unsurlara göre belirlenen doğal şekilsel böl-
• İşlevini yitiren bölgeler ortadan kalkar (Balkan Paktı, Var- gelerin sınırları daha uzun bir zaman diliminde değişmek-
şova Paktı gibi) ya da sınırları genişleyebilir, (NATO, Askeri tedir� Beşeri unsurlara göre belirlenen beşeri şekilsel böl-
Paktı, Avrupa Birliği gibi) yeni bölgeler oluşabilir� (Karade- geler ile işlevsel bölgelerin sınırlarındaki değişim ise daha
niz Ekonomik İş Birliği Teşkilatı gibi�) kısa bir zaman diliminde gerçekleşebilir�
422 Coğrafya
