Page 321 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Ünite: Geçmişin İnşa Sürecinde Tarih

• İbraniler MÖ 3761’deki Yaradılış (Tekvin) yılını; Yunanlılar • Önceki dönemlerde yaşanmış bir olay daha sonraki dö-
ilk olimpiyat oyunlarının yapıldığı MÖ 776’yı; Romalılar, nemlerde yer, sebep ve sonuç ilişkisi bakımından benzer
Roma şehrinin kurulduğu MÖ 753’ü; Hristiyanlar Hz. İsa’nın özellikler taşısa bile zamanı farklı olduğundan tarihi olayla-
doğumunu; Müslümanlar MS 622’de Hz. Muhammed’in rın tekrar etmesi mümkün değildir.
Mekke’den Medine’ye hicretini takvimlerinin başlangıcı ola-
rak esas almışlardır. Olay ve Olgu
• Tarihte bilinen ilk takvim sistemleri Sümer ve Mısırlılar aittir. • Olay; zaman içerisinde kısa sürede olup biten, nedeni ve
• İlk ay takvimi Sümerler tarafından hazırlanmıştır. sonucu net olarak bilinen gelişmelere denir.

• Ay’ın tüm evrelerini kapsayan bu takvime göre bir yıl 12 aya • Kendine has özelliklere sahiptir, somut bilgiler içerir, yer
EDİTÖR YAYINLARI
ve 354 güne bölünmüştür. ve zaman bildirir. Olayların başlangıç ve bitiş süreleri de
bellidir.
• İlk güneş takvimini ise Eski Mısırlılar kullanmıştır. • Olgu; Tarihte insanlığı etkileyen olayların ortaya çıkardığı
• Roma İmparatoru Julius Caesar (Julyüs Sezar) zamanında sonuçlara göre uzun sürede meydana gelen değişimlerdir.
Eski Mısır’a ait güneş takvimi yeniden düzenlenmiştir. • Olgular geneldir, süreklilik gösterir, soyuttur, belirli bir yer
• 1582’de ise Papa XIII. Gregor’un güneş takvimi üzerinde ve zaman söz konusu değildir.

yaptığı düzenlemelerle günümüzde kullanılan Gregoryen • Örneğin; Müslüman Araplar ile Çinliler arasında meydana
(miladi) takvim ortaya çıkmıştır. gelen Talas Savaşı bir olaydır. Bu savaş sonrasında Türk-
• Bu takvimde Hz. İsa’nın doğduğu yıl 0 (sıfır) kabul edilmiş lerin İslamiyet’e geçmesi ise olgudur.
ve takvim başlangıcı buna göre belirlenmiştir. • Bir diğer örnek; Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılması
• İnsanlığın ortaya çıkışıyla birlikte insanın karşılaştığı temel olay, feodalitenin yaygınlaşması olgudur. Mustafa Kemal'in

sorunlardan biri, dünyevi zamanı anlamlandırmak olmuştur. Samsun’a çıkması olay, Türk inkılabı ise olgudur.
• İnsanoğlu, geçmişini bir düzene sokmak için asır, çağ ve

devir gibi terimlere başvurmuştur. Neden-Sonuç
• Tarihte yaşanmış farklı olay ve olgular arasındaki kısa ve
{ Tarihi olayların daha rahat incelenmesi, araştırılması ve uzun süreçleri kapsayan ilişkileri belirlemek için kullanılır.
öğrenilmesi için tarihçiler tarihi belirli dönemlere (çağlara) • Bu ilişkiler sayesinde olayların neden meydana geldiğini ve
ayırmıştır. hangi etkilere yol açtığı bilgilerine ulaşılır.
• Böylece tarihsel araştırmanın temel amacı gerçekleştiril-
• Yazı sayesinde tarihin kaydını tutmaya başlayan insanoğlu miş olur.
yazının keşfini bir dönüm noktası olarak kabul etmiştir.
• Bu keşifle yazıdan önceki zamanlar tarih öncesi, sonraki { Tarihte olaylar ve olgular arasında neden-sonuç ilişkisi
zamanlar ise tarihi dönemler olarak adlandırılmıştır. kurulmasaydı tarih araştırmaları sadece olayların kronolojik
• İlk yazılı belgelerden hareketle tarih devirlerin Mezopotam- olarak sıralanmasından ibaret bir faaliyet olurdu.
ya’da yaşayan Sümer uygarlığı zamanında, yaklaşık MÖ • 1071 yılında yaşanan Malazgirt Savaşı sonucunda Anado-
3200’lerde başladığı kabul edilmektedir. lu'nun Türkleşme süreci başlamıştır.
• Bu durum, bazı tarihsel olaylar sonucunda ortaya çıkan ol-

Yöntem gulardaki neden-sonuç ilişkisinin görünürlüğüne dair açık
• Tarih bir olayın değerlendirilmesi ve sonuca ulaştırabilmesi bir örnektir.
için yapılan araştırma planıdır. • Buna karşılık aynı dönemde Anadolu'ya hakim olan Bizans
İmparatorluğu'nun eski gücünden uzak olması, tekfur deni-
• Tarih bilimi kendine has bilimsel özellikleri ve yöntemleri len valilerin yerli halka kötü davranması ve halkın Türkleri
olan sosyal bir bilim dalıdır. kurtarıcı olarak görmesi Anadolu'nun Türkleşmesinde etkili
• Tarih bilimini fen bilimlerinden ayıran en önemli özelliği olmuştur.

tekerrür( tekrar) etmemesi, sonuca ulaşmak için deney ve • Dolayısıyla Anadolu'nun Türkleşmesinde tek nedenin Ma-
gözlemin yapılmamasıdır. lazgirt Savaşı olduğunu söylemek mümkün değildir.

Tarih 321