Page 322 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 322
1. Ünite: Geçmişin İnşa Sürecinde Tarih
• Buna göre bazı olayların uzun dönemlere yayılan çok çeşit- • Etnografya: Öz kültür bilimidir. Bu bilim, toplumların yaşa-
li neden ve sonuçları olabilir. yış, gelenek, örf ve adetlerini inceler.
• Kronoloji: Geçmişten günümüze meydana gelen olay ve
Değişim ve Süreklilik olguların zamanını tespit ederek sıralar.
• İlk çağlardan itibaren insan hayatında bazı unsurlar değiş- • Paleografya: Yazı bilimidir. Yazıları, alfabeleri ve bunların
miş, bazı unsurlar ise devamlılığını korumuştur. zaman içerisindeki değişimlerini inceler.
• Değişim ve süreklilik sayesinde geçmiş ile bugün arasında • Epigrafya: Anıtlar ve kitabeler üzerindeki yazıları inceleyen
bağ kurulurken aynı zamanda bu süreç geleceğe ışık tutar. bilim dalıdır.
• Toplumların sahip olduğu kültürel yapılar yüzyıllar boyunca • Filoloji: Dil bilimidir. Diller arasındaki akrabalık bağlarını,
hem varlığını korumuş hem de kendi içinde bazı değişim- sözcük alışverişini araştırır.
lere uğramıştır.
• Tarihçilerin sorumluluklarından bir de bu değişim ve sürek- { Filoloji (dilbilimci) ve paleografya (yazı bilimi) ile iş birliği
liliğin neden ve sonuçlarını araştırmaktır. içinde çalışır.
• Örneğin geçmişte kullanılan buharlı trenlerin yerini bugün • Diplomatik: Belgeleri tür, (ferman, şeriye sicili, antlaşma
hızlı trenler almıştır. Trenler ulaşım ve yük taşıma aracı ola- metinleri vb.) şekil ve içerik bakımından değerlendiren bi-
rak süreklilik göstermiş ancak tren yapım teknolojisi zaman lim dalıdır.
içinde değişime uğramıştır.
• Nümizmatik: Para bilimidir. Para üzerinde yer alan bazı ya-
zılar, devlet, hükümdar, devletin mali gücü gibi konularda
T tarihçiye önemli ipuçları verebilir.
TARİHSEL BİLGİNİN ÜRETİM SÜRECİARİHSEL BİLGİNİN ÜRETİM SÜRECİ
• Tarihsel bilginin üretim sürecinde tarihçiler olaylara tarafsız • Kimya: Kimyada kullanılan karbon 14 metoduyla, tarihî bu-
yaklaşır. luntuların madde yapısı incelenerek ait oldukları dönem
• EDİTÖR YAYINLARI
İnsanı her yönüyle ve bütün yaptıklarıyla anlamaya ve an-
belirlenmeye çalışılır.
latmaya çalışır. • Heraldik: Arma bilimidir. Resmi belgelerdeki mühür ve özel
• Fen bilimciler olayları açıklamak için deney ve gözlem ya- işaretleri inceler.
par. • Sosyoloji: Toplum bilimidir. Toplumsal olayların bağlı oldu-
• Tarihçiler ise olayları açıklarken deney ve gözlem imkanı ğu kuralları, toplumların kurduğu kurum ve kuruluşların in-
bulamaz. san ve toplum üzerindeki etkisini inceler.
• Bu nedenle tarihçiler fen bilimciler ve diğer sosyal bilimci- • İstatistik: Elde edilen verileri amaliz etmek ve yorumlamak
lerin yaptığı gibi sistemli bir şekilde veri toplar ve bu verileri demektir. Devletlerin kurulması ile birlikte sınır belirleme,
analiz eder. vergi toplama, toprak dağılımı, nüfus büyüklüğü gibi konu-
• Tarihçiler bu süreçte geçmişi aydınlatmaya çalışırken baş- larda tarih bilimine katkı sunmaktadır.
ka bilim dallarının yöntemlerinden ve bulgularından yarar- • Onomatoloji: Ülke, bölge, kent, dağ, ırmak vb. adlarının ne-
lanır. reden geldiğini ve anlamlarını ortaya çıkararak uygarlıkla-
rın gelişimini ve birbirleri ile ilişkilerinin aydınlatılmasında
Tarihçilerin Faydalandığı Bilim Dalları tarih bilimine katkı sağlar.
• Coğrafya: Tarihi olayların yerinin bilinmesinde tarihe yar- • Sicilografi: Mühür bilimi demektir. Herhangi bir tarihi belge-
dımcı olan bilim dalıdır. de kullanılan yazı çeşidi, hükümdar ismi, mühür ve o belge-
• Arkeoloji: Kazı yolu ile toprak ve su altındaki kalıntıları or- nin yazıldığı dönem hakkında bilgi verir.
taya çıkarır. • Hukuk: Toplumsal yaşamın zorunlu bir sonucudur. Toplum
• Arkeometri: Arkeolojik buluntuların tarihlenmesinde, kro- hayatının devamlılığı düzen ve disiplin sayesinde mümkün-
nolojik araştırmaların düzenlenmesinde tarih bilimine katkı dür. Hukuk meydana gelen olayları yönlendiren kuralları
sağlar. konu edinir.
• Antropoloji: Irk bilimidir. İnsanın iskelet, kafatası gibi fiziki • Edebiyat: Tarihi romanlar, dil araştırmaları ve bu eserlerin
yapısını araştırarak insanlık tarihinin en eski dönemlerinin çözümlenmesiyle geçmişte yaşamış insanlar hakkında bil-
aydınlatılmasına yardımcı olur. gi ediniriz.
322 Tarih
