Page 323 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

1. Ünite: Geçmişin İnşa Sürecinde Tarih

Tarihin Kaynakları
• Sosyal bir bilim olan tarih, bilinmeyene yönelerek onu kendi yöntemleriyle keşfetmeye çalışır ve bilimsel bilgiyi ortaya çıkar-
mak için kaynaklardan yararlanır.
• Tarihçi, deney ve gözlem yapma imkânına sahip olmadığı için geçmişi incelerken kaynak olarak adlandırılan tarihî belgelerden
yararlanır.
• Kaynaklar birinci ve ikinci elden kaynaklar olarak iki gruba ayrılır.
• Birinci elden kaynak, içerdiği tarihî olayın yaşandığı döneme aittir. Bu tür kaynaklar, anlatılan olaya doğrudan tanık olan veya
tanık olanları dinleyen kişiler tarafından oluşturulmuştur.
• İkinci elden kaynaklar ise olayların yaşanmasından çok daha sonra birinci elden kaynaklara dayandırılarak ortaya konmuştur.
EDİTÖR YAYINLARI
Oluşturulduğu Döneme Göre

Birinci elden kaynaklar: Tarihî olayın geçtiği döne- İkinci elden kaynaklar: Birinci elden kaynaklardan yararlanılarak
me ait bulgulardır. hazırlanan kaynaklardır.

Bilgi Veren Kaynağın Türüne Göre

Yazılı kaynaklar: Sözlü kaynaklar: Kalıntılar: Sesli Görüntülü Kaynaklar:
• Fermanlar • Destanlar • Toprak Eşyalar • Filmler
• Mühürler • Efsaneler • Kemikler • Fotoğraflar
• Paralar • Şiirler • Mezarlar • Resimler
• Gazeteler • Mitoslar • Silahlar • Heykeller
• Kitabeler • Atasözleri • Giysiler • Ses kayıtları

Tarihsel Bilginin Üretim Sürecindeki Aşamaları • Tarihçi bu aşamada belli bir plan doğrultusunda hareket
• Tarih biliminin amacı, geçmişte yaşanan olayları doğru bir eder.
şekilde analiz ederek sonuca ulaşmaktır. Sınıflandırma
• Tarihçiler genellikle ilgi duydukları ya da merak ettikleri ko- • Tarihçiler, seçtikleri konuyla ilgili kaynakları tarar ve kullanı-
nularla ilgili araştırma yapmayı tercih eder. labilecekleri kaynakları belirler.
• Örneğin insanın denizlerin ötesini öğrenme merakı ve is- • Bu aşamada kütüphaneler, arşivler, müzeler, tarihî mekân-
teği denizcilik bilimini, denizde karşısına çıkan yön bulma lar ve genel ağ siteleri üzerinden kapsamlı bir araştırma
güçlüğü de harita bilimi ve pusulanın icadını doğurmuştur. yapar.
• Tarihçiler araştırma sürecinde şu aşamaları takip ederler. • Elde ettiği verileri ilk önce zamana, yere ve konuya göre
Konuyu Belirleme bölümlere ayırarak sınıflandırır.
• Tarihsel bilginin üretim sürecinde öncelikle araştırma yapıl- • Böylece yazılacak olan konunun bölümleri oluşturulur ve

mak istenen konuyla ilgili bir problem belirlenir. planı ortaya çıkarılır.
• Problemin, doğru ve güvenilir bir şekilde değerlendirilmesi Tahlil Etme

için en önemli unsur kaynaktır. •
Konunun Kapsamı Tarihçinin elde ettiği bilgilerin yeterli olup olmadığını tespit
etme aşamasıdır.
• Tarihçi nedenci ve nasılcı şeklindeki yöntemle hareket eder. • Kaynaklardan elde edilen bilgilerin sınırlı olması durumun-
• Araştırma probleminin sınırlarını zaman, mekân ve içerik da tarihçi farklı kaynaklara başvurarak bilgi toplama işini
açısından belirlemek için sorular sorarlar. yeniden gerçekleştirir.

Tarih 323