Page 281 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2. Tema: Çeşitlilik

Yüzey Gerilimiüzey Gerilimi
Y b. Sıvının Yoğunluğu: Birim hacimdeki molekül sayısı arttık-
• Sıvıların yüzeyinde oluşan ve yüzeyin esnek bir zar gibi ça kohezyon kuvveti, dolayısıyla yüzey gerilimi artar�
davranmasını sağlayan kuvvettir� c. Sıcaklık: Yüzey gerilimi sıcaklık arttıkça azalır� Sütün soğu-
• Yüzey gerilimi, sıvı yüzeyindeki moleküller arasında kohez- ma sürecinde yüzey gerilimi artacağından yağ molekülleri ko-
hezyon kuvvetlerinin etkisi ile kaymak gibi bir tabaka oluşturur�
yon etkisi ile oluşan bir özelliktir� Yani yüzey gerilimi için
kohezyon kuvveti adezyon kuvvetinden büyük olmalıdır� d. Gaz basıncı: Sıvı yüzeyine etki eden gaz basıncı arttırılırsa
• Yüzey gerilimi aşağıdaki durumların oluşmasında etkilidir� yüzey gerilimi azalır�
e. Sıvının Saflığı: Bir sıvıya bu sıvıda çözünmeyen bir sıvı
› Sıvı damlalarının küre biçiminde olması
EDİTÖR YAYINLARI
eklendiğinde yüzey gerilimi düşer� Eklenen sıvı, diğer sıvı ile
› Dikiş iğnesi, ataç ve çengelli iğnenin su üzerinde
tamam karışıyorsa yüzey gerilimi yoktur�
batmadan durması
› Saf sıvıda çözünen bir madde eklendiğinde maddenin
› Bazı böceklerin su üzerinde batmadan durması
özelliğine göre yüzey gerilimi değişir�

› Suda; sabun, deterjan, etil alkol, kül, sirke gibi maddeler
çözündüğünde suyun yüzey gerilimi azalır�

› Suda; organik asit tuzları, şeker, gliserin gibi maddeler
çözündüğünde suyun yüzey gerilimi değişmez�
› Suda tuz çözündüğünde suyun yüzey gerilimi artar�

Adezyon > Kohezyon ise; Kılcallık (Kapiler Etki) apiler Etki)
Kılcallık (K
› Damla film şeridi gibi yayılır, yüzeyi ıslatır�
› Islanma koşuludur� • Sıvı ile katı molekülleri arasındaki çekim kuvvetinin sıvının
kendi molkülleri arasındaki çekim kuvvetinden büyük olma-
› Deney tüpünde sıvı yüzeyi iç bükeydir�
sı durumunda gerçekleşen etkidir�

Kohezyon > Adezyon ise; • Sıvı molekülleri katı ile temas ettiğinde kapiler etki sonucu
› Damla biçimini korur, yüzeyi ıslatmaz� içinde ya da üzerinde tırmanır�
› Islanmama koşuludur� • Kılcallık ile ilgili günlük hayatta karşılaşılan bazı örnekler
› Deney tüpünde sıvı yüzeyi dış bükeydir� aşağıda verilmiştir�

› Kağıt havlu ve süngerin suyu emmesi�
› Yüksek yapılı bitkilerde suyun köklerden gövde ve
yapraklara iletilmesi

› Ördeklerin tüylerinin ıslanmaması

› Kumun ıslanması
› Gözyaşı kanallarının çalışması
Adezyon > Kohezyon Kohezyon > Adezyon › Mumun fitilinin parafini çekmesi

› Mürekkep ile canlı çiceklerin boyanması
Yüzey Gerilimine Etki Eden Faktörlerüzey Gerilimine Etki Eden Faktörler
Y
› Kesme şekerin ıslanması
a. Sıvının Cinsi: Molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetleri
büyük olan sıvıların yüzey gerilimi daha büyüktür�

Kimya 281