Page 89 - 9. Sınıf Kimya Öğretmenin Ders Notları (Hızlı)

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER 87
DIPOL-INDÜKLENMIŞ DIPOL ETKILEŞIMLERI
F Polar molekülün kalıcı dipolleri ile apolar molekülün anlık dipolleri arasındaki kısa
süreli etkileşimdir.
I –C H OH, O –H O molekülleri arasında dipol-indüklenmiş dipol etkileşimleri var-
F 2 2 5 2 2
dır.

IYON-INDÜKLENMIŞ DIPOL ETKILEŞIMLERI
EDİTÖR YAYINEVİ
F İyonlarla apolar molekülün anlık dipolleri arasındaki etkileşimdir.
-
F NaCl–C H , NO –CCl tanecikleri arasında iyon-indüklenmiş dipol etkileşimleri var-
3
4
6
6
dır.
NOT
F Dipol-indüklenmiş dipol ve iyon-indüklenmiş dipol etkileşimleri çok zayıftır. Bu
nedenle bu etkileşim türlerini içeren moleküller birbiri içinde yok denilecek kadar
az çözünür.

LONDON KUVVETLERI (INDÜKLENMIŞ DIPOL-INDÜKLENMIŞ DIPOL KUVVETLERI)

F Asal gaz atomların ve apolar moleküllerin anlık dipolleri arasındaki etkileşimdir.
F İndüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol etkileşimleri Fritz London tarafından açıklandığı
için bu etkileşimlere London kuvvetleri de denir.
F Elektron sayısı ve molekül şekline bağlı olarak değişir.
F Asal gaz atomlarında ve apolar moleküllerde elektron sayısı arttıkça molekülün ku-
tuplanabilirliği (polarlanabilirliği) ve London kuvvetleri artar. Bu durumda London kuv-
vetlerinin artışına paralel olarak kaynama sıcaklıkları da artar.
F Periyodik cetvelde apolar yapıdaki halojenlerin ve asal gazların yukarıdan aşağıya
doğru inildikçe elektron sayısı artacağı için kaynama sıcaklıkları da artar.

Apolar Elektron Kaynama Elektron Kaynama
molekül sayısı sıcaklığı (°C) Asal gaz sayısı sıcaklığı (°C)

F 2 18 -188 He 2 -269
Cl 2 34 -34 Ne 10 -246

Br 2 70 59 Ar 18 -186

I 2 106 184 Kr 36 -153

F London kuvvetleri molekülün şekline de bağlıdır. Yüzey alanı daha büyük ve daha
fazla yayılan moleküller arasındaki London kuvvetleri diğerlerine göre daha etkindir.