Page 93 - 9. Sınıf Kimya Öğretmenin Ders Notları (Hızlı)

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER 91

C H → C H (s) + 33,8 kJ/mol
6
6
6
6
Br (s) + 31 kJ/mol → Br (g)
2
2
F Aşağıda fiziksel değişimlere bazı örnekler verilmiştir.
➪ Kırılma, parçalanma ve yırtılma olayları (camın kırılması, kağıdın yırtılması, buğdayın
öğütülmesi, kömürün toz hâline getirilmesi)
➪ Hâl değişim olayları (mumun erimesi, suyun kaynaması, alkolün yoğuşması, naftalinin
süblimleşmesi)
EDİTÖR YAYINEVİ
➪ Tuzun ve şekerin suda çözünmesi
➪ Elektron hareketi ile iletkenlik (Bakır ve alüminyum tellerin elektriği iletmesi)
NOT
F Fiziksel değişimlerde kimyasal bağlar oluşmaz veya kopmaz. Bu nedenle fiziksel
değişimlerde yeni bir madde oluşmaz.
KIMYASAL DEĞIŞIMLER
F Maddenin kimyasal yapısını (kimliğini) değiştirmesi ile meydana gelen değişimlerdir.
F Kimyasal değişimlerde;
➪ Maddenin iç yapısı (elektron düzeni ve bağ yapısı) değişir. Yeni madde oluşur.
➪ Maddenin fiziksel ve kimyasal özellikleri değişir. Maddenin formülü değişir.
➪ Güçlü (kimyasal) ve zayıf (fiziksel) etkileşimler kopar veya oluşur.
F Kimyasal değişimlerde kopan veya oluşan bağın enerjisi genellikle 40 kJ/mol’den
daha büyüktür.

-
+
NaCl(k) + 787 kJ/mol → Na (g) + Cl (g) H + 1/2 O (g) → H O(s) + 286 kJ/mol
2
2
2
F Aşağıda kimyasal değişimlere bazı örnekler verilmiştir.
➪ Maddelerin oksijenle tepkimesi (yanma, paslanma, metallerin veya meyvelerin karar-
ması, solunum)
➪ Küflenme, çürüme, besinlerin ekşimesi ve pişirilmesi
➪ Elektroliz (elektrik enerjisi yardımı ile bileşikleri kendisini oluşturan bileşenlere ayrıl-
ması)
➪ Metallerin asitle tepkimesi
➪ İyon hareketi ile iletkenlik (çözeltilerin elektriği iletmesi)
➪ Mayalanma (sütten yoğurt, üzümden sirke eldesi)
➪ Asit-baz, çözünme - çökelme tepkimeleri
➪ Fotosentez, sindirim, CO ’nin suda çözünmesi
2
➪ Yağlı boyanın kuruması, betonun sertleşmesi (donması)

NOT
F Kimyasal tepkimelerde gaz çıkışı, çökelek oluşumu, renk, koku, iletkenlik, pH,
sıcaklık ve enerji değişimi olabilir.