Page 106 - 8. SINIF VIP T.C. İNKILAP TARİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

¦ §
106 ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE
106
NOTOT
» Hükümete danışmadan yabancı elçileri N
kabul etmesi, y Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet İşleri
» Devrim karşıtlarını etrafına toplaması, hali- Başkanı Rıfat Börekçi’dir.
felik ödeneğinin devlete mali güç getirmesi,
ERKÂN-I HARBİYE VEKÂLETİ’NİN KALDIRILMASI
» Musul sorununun yaşandığı sıralarda ordu
komutanlarından bazılarının halifeye bağlılık * Osmanlı Devleti’nde ordu ile siyaset iç içe
bildirmesi, olup en üst düzey ordu komutanları bakan-
lıklarda görev alabiliyordu. Bu durumun yanlış
» Saltanat taraflarının Tanin gazetesinde
“TBMM halifenin, halife de TBMM’nindir.” pro- bir uygulama olduğunu Balkan Savaşları ve I.
EDİTÖR YAYINLARI
pagandası yapmaları, Dünya Savaşı kanıtlamıştır.
» Hint Müslümanlarının dini liderlerinin (Emir Ali * Çıkarılan yasayla bu vekâlet kaldırıla-
ve Ağa Han), halifenin durumunun korunma- rak, yerine Genelkurmay Başkanlığı ve Milli
sıyla ilgili olarak TBMM’ye mektup göndermesi, Savunma Bakanlığı kuruldu. Böylece askerin,
halifeliğin kaldırılmasını zorunlu hâle getirmiştir. siyaset yapmasının önü kesilmiştir. Demok-
ratikleşme yolunda önemli bir adım atılmış-
* Halifeliğin kaldırılmasıyla; tır. Ulusal egemenlik güçlendirilmiştir.
» Laik düzene geçişte büyük bir adım atıl-
mıştır. Ümmet toplumundan ulus toplumuna 1924 ANAYASASI (20 NİSAN 1924)
geçilmiştir.
» Devrimlerin önündeki büyük bir engel orta-
dan kaldırılmıştır.
» İslam ülkelerinin Türkiye’nin iç işlerine
karışması engellenmiştir.
» Osmanlı hanedanı ülke dışına çıkarılmıştır.

» Halifeliğin kaldırıldığı 3 Mart 1924’te
Şer’iye ve Evkâf Vekaleti ve Erkan-ı Harbiye * 1921 Anayasası savaş döneminin olağanüstü
Vekâleti kaldırılmış, Tevhid-i Tedrisat Kanunu koşullarında hazırlandığı için ihtiyaçlara tam
cevap verememekteydi.
çıkarılmıştır.
* Mevcut anayasanın ihtiyaçları karşılayama-
ŞER’İYE VE EVKÂF VEKÂLETİ’NİN KALDIRILMASI ması ve temel haklara yer vermemesi yeni bir

* Osmanlı Devleti’nde başkanlığını şeyhülisla- anayasanın oluşturulmasını gerekli kılmıştır.
mın yaptığı bu vekâlet, devlet işlerinin dine * 20 Nisan 1924’te 1924 Anayasası II.TBMM
uygunluğu ile ilgili fetva verirdi. tarafından kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.

* Cumhuriyetle birlikte laikliğe aykırı olan bu * 1924 Anayasası’nın kabulüyle 1876 Ana-
kurum kaldırılmış yerine Diyanet İşleri Başkan- yasası (Kanun-i Esasi) ve 1921 Anayasası
lığı kurulmuştur. Böylece din ve devlet işleri bir- (Teşkilat-i Esasiye) yürürlükten kaldırılarak
birinden ayrılmıştır. Evkâf Vekâleti de Vakıflar iki başlı anayasal düzene son verilmiştir.
Genel Müdürlüğüne dönüştürülmüştür. 1924 Anayasası 105 maddeden oluşmuştur.
*