Page 4 - 8. SINIF MATEMATİK PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

1. ÜNTE: SAYILAR VE LEMLER PARAGRAF TEST 1

1 Sümerlerde, matemat�kte 60 tabanlı sayı s�stem� kul- 3 1. Met�n
lanılıyordu. Neden altmış tabanlı b�r s�stem kullanıldığı
konusunda çeş�tl� görüşler mevcuttur. B�r görüşe göre Neşe ve Zeynep kütüphanede karşılaşıp tanışmışlar-
altmış sayısı son derece b�leş�k b�r sayıdır çünkü tam on dır. İk�s� de k�tap okumayı çok sevd�kler�nden bahsed�p
�k� tane çarpanı vardır (1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20, 30, tekrar görüşmek d�leğ�yle ayrılmışlardır. Neşe 6 günde
60). Altmış sayısı, �lk altı sayıya yan� 1, 2, 3, 4, 5 ve 6’ya b�r, Zeynep 10 günde b�r kütüphaneye gelmekted�r.
kalansız bölüneb�len en küçük sayıdır. Dolayısıyla altmış Neşe �le Zeynep’�n kütüphanede ne zaman karşılaşa-
tabanlı sayı s�stem�nde kes�rlerden b�rçoğunu bas�tçe caklarını hesaplamak mümkün müdür? Mümkün �se
göstermek mümkün olab�lmekted�r. Örneğ�n, altmış dak�- bu süre nasıl hesaplanır?
kadan oluşan b�r saat�; otuza, y�rm�ye, on beşe, on �k�ye,
ona, altıya, beşe, dörde, üçe ve �k�ye kalansız böleb�lmek 2. Met�n
olanaklı hâle gelmekted�r. Y�ne b�r başka görüş, Sümerle-
GİRİŞ YAYINLARI
r�n saymak �ç�n başparmak har�ç dört parmağın parmak Çanakkale �l�m�z�n sınırları �çer�s�nde bulunan Truva
boğumlarını kullandıkları şekl�nded�r. Her parmakta üç Ant�k Kent� 1998 yılından ber� UNESCO Dünya Kül-
boğum olduğu �ç�n toplam on �k� etmekted�r. Buna göre türel M�rası L�stes�’nded�r. B�r tur ş�rket�n�n hazırladığı
örneğ�n, sağ el �le tekrarlı b�r şek�lde on �k�ye kadar sayı- Truva Ant�k Kent� gez�s�ne Erzurum’dan 27 k�ş�, Erz�n-
lırken sol el �le on �k�n�n beşe kadar olan katları sayılmak- can’dan 48 k�ş� katılmıştır. Z�yaretç�ler eş�t kapas�tel�
tadır k� bu da altmış etmekted�r. odalarda ve aynı �llerden gelenler b�rl�kte kalmak şar-
tıyla konaklayacaklardır. Kalınan odalarda boşta yatak
Bu parçadan hareketle aşağıdak�lerden hang�s�ne kalmayacağına göre s�zce her odada en çok kaç z�ya-
ulaşılamaz? retç� kalab�l�r?
A) Sümerler’�n altmış tabanlı sayı s�stem�n� neden kul-
landıkları �le �lg�l� çeş�tl� görüşler vardır. Aşağıdak�lerden hang�s� bu met�nler�n ortak özell�k-
B) Altmış tabanlı sayı s�stem�nde kes�rlerden pek çoğu ler� arasında sayılamaz?
kolayca göster�leb�l�r. A) K�ş� �s�mler� açık olarak bel�rt�lm�şt�r.
C) Altmış sayısının çarpanları, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, B) Sade ve anlaşılır b�r d�l kullanılmıştır.
20, 30 ve 60’tır. C) Sayısal ver�lerden yararlanılmıştır.
D) Sümerler, başparmaklarını kullanamadıklarından D) Sorular sorularak okuyucunun düşünmes� sağlan-
saymak �ç�n d�ğer dört parmağın parmak boğumlarını mıştır.
kullanmışlardır.

4 1. Tanım: Sıfırdan farklı en az �k� doğal sayının ortak
bölenler�n�n en büyük olanına bu sayıların en büyük ortak
bölen� den�r. Bu, kısaca EBOB b�ç�m�nde göster�l�r.
Örnek: 48’�n bölenler�: 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 16, 24 ve 48’d�r.

2. Tanım: Sıfırdan farklı en az �k� doğal sayının ortak
katlarının en küçüğüne bu sayıların en küçük ortak katı
den�r. Bu, kısaca EKOK b�ç�m�nde göster�l�r.
2 B�r sayıyı kalansız olarak böleb�len sayılara o sayının Örnek: EKOK (30, 54) = 2.3 .5 = 270 bulunur.
3
çarpanları den�r. (I) O sayının çarpanları aynı zamanda
bölenler�d�r. (II) Örneğ�n; 12 sayısının çarpanları (bölen- Aşağıdak�lerden hang�s� bu met�nler�n ortak özell�k-
ler�) 1, 2, 3, 4, 6 ve 12’d�r. (III)Sadece 1’e ve kend�s�ne ler� arasında sayılamaz?
bölüneb�len 1’den büyük sayılara asal sayı den�r. (IV) B�r A) Aynı konunun farklı yönler� ele alınmıştır.
tam sayı, çarpanlarına kalansız olarak bölünür.
B) Yabancı sözcükler kullanılarak anlatımın etk�ley�c�l�ğ�
Met�ndek� kaç numaralı cümle parçanın anlam bütün- artırılmıştır.
lüğünü bozmaktadır? C) Konu örneklerle anlaşılır kılınmıştır.

A) I B) II C) III D) IV D) Tanımlama yoluyla düşünce gel�şt�r�lm�şt�r.

Giri Yaynlar / 8. Snf Matematik 3