Page 28 - 7'DEN LGS'YE TÜRKÇE HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ CÜMLEDE ANLAM

CÜMLEDE ANLAM İLİŞKİLERİ
y Bir yargı bildirmek için tek başına çekimli bir fiil veya çekimli bir fiille kullanılan kelimeler
dizisine cümle (tümce) denir.
ANLAM ÖZELLİKLERİNE GÖRE CÜMLELER
Neden-Sonuç Cümleleri:
y Bir eylemin veya durumun gerçekleşme sebebinin ifade edildiği cümlelerdir. Neden-sonuç
cümlelerinde, bir sonuca ve bu sonucun ortaya çıkma sebebine yer verilir. Bu cümlelerde
“için, -dığı için, -dığından, -den, diye, ki, nedeniyle” gibi edat ya da sözlerden yararlanılır.
EDİTÖR YAYINLARI

Örnek: » Kış erken bastırdığı için tarlada bazı mahsuller kaldı.
Neden Sonuç
» Gözleri bozulduğundan kitap okuyamıyordu.

Neden
Sonuç
KAZANIM / KONU ÖZETİ Örnek: » Seni görmek için düştüm bu çileli yollara.
Amaç-Sonuç Cümleleri:
y Bir eylemin hangi amaçla gerçekleştirildiğini belirten cümlelerdir. Amaç-sonuç cümlelerin-
de genellikle “diye, için, üzere, amacıyla” gibi edatlar kullanılmaktadır.

Amaç
Sonuç

» Onun doğum gününü kutlamak için sürpriz yaptık.

Amaç

Sonuç
Not: Neden-sonuç cümleleriyle amaç-sonuç cümleleri karıştırılmamalıdır. Neden-sonuç
cümlelerinde nedene bağlı olarak ortaya çıkan sonuç varken amaç-sonuç cümlelerinde
eylemin yapılma amacı bellidir ancak amacın gerçekleşip gerçekleşmediği belli değildir.
Koşul-Sonuç Cümleleri:
y Eylemin gerçekleşmesinin başka bir olayın gerçekleşmesine bağlı olduğu cümlelerdir. Bu
cümlelerde koşul anlamı “-sa/-se, -ınca/-ince, -dıkça/-dikçe, mi” gibi ifadelerle sağlanır.

Örnek: » Telefon alabilirsin ama derslerine de çalışacaksın!
Sonuç Koşul
» Sesini fazla açmayacaksan müzik dinleyebilirsin.
K o ş u l S o n u ç

1 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep-sonuç 2 (I) Kendilerine iyiliklerde bulunduğumuz kimselerin
ilişkisi yoktur? bir zaman sonra bizden uzaklaştıklarını görürsek
A) Dışarı çıkma yasağı olduğundan hafta sonu şaşmayalım. (II) İnsanların bu davranışları, bu iyi-
evdeydi. likleri onurlarını zedeleyen birer olgu olarak gör-
melerinden kaynaklanır. (III) Hele hele yükselmele-
B) Arabayı dikkatli bir şekilde sürmediğin için rine sizin de katkınız varsa... (IV) Ancak ne olursa
kaza yaptınız.
olsun, iyilik etmek enfes bir duygudur.
C) Bisiklet alabilmek için para biriktiriyordu. Numaralı cümlelerin hangilerinde şart anlamı
D) Arka sırada oturduğu için öğretmenin sesini vardır?
duyamıyordu.
A) I ve II B) Yalnız III
Çözüm: A, B ve D seçeneklerindeki cümlelerde ger- C) I ve III D) II ve IV
çekleşen yargı, gerçekleşme nedeniyle birlikte verildiği
için bu cümleler sebep-sonuç ilişkisi içerir. C seçene- Çözüm: I. cümlede “şaşmama” durumunun gerçek-
ğindeki cümlede ise belli bir amaca yönelik olan yar- leşmesi, yardım edilen kişilerin bizden uzaklaştığını
gının gerçekleşip gerçekleşmediği belli olmadığı için görmeye bağlanmıştır. III. cümlede yargı söylenmemiş
amaç-sonuç ilişkisi vardır. olsa da önceki cümleden kişilerin bu davranışta bulu-
C → Bisiklet alabilmek için durmadan para biriktiriyor . nurkenki düşüncelerinin koşulu olarak yükselmelerin-
amaç sonuç deki katkılar gösterilmiştir.
28
28