Page 22 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-2

HIZLI BAKIŞ 2. TEMA: METNİN BÖLÜMLERİ

METNİN BÖLÜMLERİ

Q Metinler yapı olarak giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur. Her paragraf da kendi başına küçük bir metin örneği
olduğundan yapısal bütünlüğü olan her paragrafta da giriş, gelişme ve sonuç bölümleri bulunmaktadır. Hikâye edici metin-
lerde de bu bölümler serim, düğüm ve çözüm şeklinde adlandırılır.

Q Bu bölümler arasında konu bakımından bütünlük vardır. Nasıl ki bir kompozisyon giriş, gelişme ve sonuç bölümünden oluşu-
yorsa paragraf da bu temel üzerine kurulur.

Paragrafın Bölümleri

Giriş Gelişme Sonuç

5 Genellikle bir veya birkaç cümleden 5 Giriş bölümü gibi bağımsız bir 5 Giriş bölümünde bahsedilen, geliş-
oluşan, parçada anlatılacaklar hak- cümle ile başlamaz. me bölümünde geniş bir şekilde
kında kısaca bilgi veren bölümdür. 5 Gelişme bölümü bahsedilen anlatılan konu ve ana düşüncenin

5 Giriş bölümü, yazının başlangıcı konunun bütün yönleriyle ele bir sonuca bağlandığı bölümdür.
olduğu için kendisinden önce anlatı- alındığı, anlatıldığı bölümdür. 5 Bu bölümde, anlatılan düşünce
lan bir parçanın devamıymış gibi bir 5 Ana düşünce, yardımcı düşün- hakkında bir karara varılır.
anlatım ifade edecek sözlerle (ama, celer ile genişletilip açıklanır. 5 Bu bölümün başında genellikle
bu nedenle, böylece, çünkü, bunun 5 Gelişme bölümünde konu, veri- “böylece, kısaca, sonuç olarak, bu
için, oysa, özetle...) başlamaz. len örneklerle genişletilir. nedenle...” gibi ifadeler bulunur.

»
Su, oksijen ve besinler insan yaşamı için gerekli olan en temel ihtiyaçlardır. Bu temel
ihtiyaçlar sayesinde vücudun dirençli ve sağlıklı kalabilmek için gereksinim duyduğu bütün Giriş
vitaminler karşılanmaktadır. Elbette vücudun sağlıklı ve dinç olması yalnızca bu ihtiyaçların Bölümü
karşılanmasıyla sağlanamaz. Bunların yanında insan bedeni en az bu gereksinimler kadar bir
şeye daha ihtiyaç duyar: Egzersiz. Fiziksel egzersizler kalp ritmini hızlandırdığı için beyne giden
kanın akışı da hızlanır. Dolayısıyla beyne daha çok oksijen taşınmış olur. Fiziksel egzersizlerde Gelişme
hormon salgılanması daha sağlıklı olur ve buna bağlı olarak beyin hücrelerinin büyüyüp geliş- Bölümü
mesi desteklenmiş olur. Bu durum bize çeşitli spor faaliyetlerinin, dikkat bozukluğu tedavisinde
ilaçsız yöntemlerden biri olarak kullanıldığını gösterir. Bu nedenle yaşamamızı yalnızca vücu-
dun gereksinim duyduğu su, oksijen ve besine borçlu olmadığını kavrayıp vücut sağlığımız için Sonuç
gerekli egzersizleri yapmalıyız. Bunun için her gün en az bir saat boyunca tempolu yürüyüş Bölümü
yapıp en az on bin adım atmalıyız.

Yukarıdaki paragrafta;
5 Altı çizili bölüme kadar olan kısım paragrafın “giriş bölümü”dür. Paragrafta bahsedilen konuya (egzersiz) değinilmiştir.
5 Altı çizili bölüm de “gelişme bölümü”dür.
5 “Bu nedenle” ifadesiyle başlayan son bölüm de “sonuç bölümü”dür.

Q Metnin bölümleri hikâye edici metinlerde “serim, düğüm, çözüm”; bilgilendirici metinlerde “giriş, gelişme, sonuç” olarak
adlandırılır.

Q Hikâye edici metinlerde serim bölümünde olayın yer, zaman, kişi ya da varlık kadrosuna dair bilgiler verilir. Düğüm bölü-
münde okuyucuda merak uyandıracak ifadeler kullanılırken çözüm bölümünde de düğüm bölümünde merak uyandıran
konular çözüme kavuşturularak okuyucunun merak duygusu giderilmiş olur.

22 5. Sınıf Türkçe